Wie naar Antwerpen gaat, kan niet om de dierentuin Antwerpen Zoo heen. Je loopt het Centraal Station uit en je loopt zo de dierentuin in vanaf het Koningin Astridplein. De dierentuin werd geopend op 21 juli 1843 en is daarmee de oudste dierentuin van België en één van de oudste dierentuinen ter wereld.
Er zijn ongeveer 950 verschillende diersoorten. Misschien ben je er allang een keer geweest, maar misschien ook wel niet. Na dit blog zul je alles over deze leuke dierentuin weten en dan weet je wat je te doen staat als je de volgende keer in de buurt bent.
Flamingoplein
Na de entree kom je terecht op een groot plein. Vanaf hier begint ook de rondwandeling die je door het gehele park leidt. Je ziet hier onder andere de;
- Wintertuin; Een van de eerst dingen die je ziet als je de dierentuin binnen komt is de wintertuin. Hier vindt je een grote botanische collectie. Tijdens de zomer en lente wordt het omgetoverd tot een vlindertuin.
- Al sinds de beginjaren van de dierentuin vind je een kiosk op het plein voor het toenmalig zoölogisch museum.
- Grand Cafe Flamingo
- Skywalk; De skywalk op het dak van de nieuwbouw leidt naar het zeeleeuwenverblijf en is een 225 meter lang kronkelend pad van beton. Je loopt tussen de dierenperken door en hebt uitzicht over de stad en de gevel van het Centraal Station van Antwerpen.
Kleinapengebouw
Het kleine apengebouw werd in 1978 gebouwd ter vervaging van het voormalige apenpaleis uit 1881. Van het oude gebouw werden alleen de zuilen bewaard. Het gebouw bevat buitenverblijven voor mandrils. Alle andere soorten, waaronder slingerapen, Javaanse langoeren en franjeapen, beschikken enkel over een binnenverblijf. Ook vind je hier slurfhondje dat in Rotterdam is geboren en de mantelbavianen
Vlaamse tuin & Restaurant Latteria
De Vlaamse tuin uit 1937 is een beschermde tuin die deels wordt omsloten door de melkerij, het kangoeroegebouw en het resusapenpaviljoen. Naast de tuin vindt je het Restaurant Latteria.
Mensapenvallei & Mensapengebouw
De nieuwe Mensapenvallei is de grote avontuurlijke speeltuin met klimtoestellen en natuurrotsen van de gorilla’s en chimpansees in ZOO Antwerpen. Als bezoeker wandel je er letterlijk tussenin. Het mensapengebouw werd in 1958 gebouwd voor de huisvesting van mensapen waaronder bonobo’s, gorilla’s, chimpansees, siamangs en orang-oetans.
De grachten die bedoeld waren als barrière tussen de bezoekers en de apenverblijven zijn vervangen door overdekte buitenverblijven waar dieren en bezoekers enkel door glas van elkaar gescheiden zijn.
Sinds 2017 wordt het gebouw hoofdzakelijk bewoond door gorilla’s en chimpansees, die beiden een nieuw buitenverblijf vlak bij het gebouw kregen. Ook zijn enkele kleinere verblijven ingericht voor steppeslurfhondjes, zebragrasmuizen, goendi’s, parelkwartels en zwartwangagapornissen.
Buffelsavanne & restaurant
De buffelsavanne bestaat pas sinds 2016 en is een doorloopvolière met kafferbuffels en diverse Afrikaanse vogelsoorten. Het Neushoorgenbouw uit 1890 was oorspronkelijk een paviljoen voor dromedarissen en kamelen. Dit gebouw is nu ook een onderdeel van de buffelsavanne en wordt gebruikt als binnenverblijf van de diverse vogelsoorten.
Egyptische tempel & Savanne
De Egyptische tempel werd in 1856 gebouwd als verblijf voor neushoorns, olifanten, dromedarissen, giraffen, zebra’s, nijlpaarden en tapirs, en later ook gebruikt voor onder andere De Bruijnpademelons, laaglandanoa’s, Arabische oryxen, struisvogels en okapi’s.
Tegenwoordig zijn er twee jonge mannelijke Aziatische olifanten, drie vrouwelijke giraffen en een groep Hartmanns bergzebra’s. De savanne is het buitengebied van de giraffen, ze
Tegenover de Egyptische tempel vindt je een speeltuin en picknickplaats.
Vriesland
Vriesland is een verblijf voor koningspinguïns, ezelspinguïns en macaronipinguïns. Oorspronkelijk bevatte het gebouw ook een verblijf voor zeeotters, maar dit wordt sinds 2009 gebruikt voor zeehonden. Daarnaast heb je het zeehondenverblijf uit 1908 dat een zoutwaterbassin is met strand en waterval voor gewone zeehonden.
Aquarium
Aquarium heeft nog steeds vele vissoorten, je vindt hier onder andere een enorm rif waar vier keer per week duikers afdalen om te voederen en schoon te maken.
Reptielengebouw
In het reptielengebouw uit 1911 vind je een uitgebreide collectie reptielen en amfibieën, waaronder komodovaranen, brilkaaimannen en verschillende soorten slangen en pijlgifkikkers.
Hippotopia
Hippotopia is sinds 2003 een moerasbiotoop voor nijlpaarden, Maleise tapirs, kroeskoppelikanen en sinds 2013 ook beverratten. Aansluitend ligt een doorloopvolière voor moerasvogels. Het Nijlpaardengebouw uit 1885 is onderdeel van het moerasbiotoop Hippotopia, waar naast nijlpaarden ook kroeskoppelikanen en Maleise tapirs te zien zijn.
Vogelgebouw
In het vogelgebouw vindt je diverse soorten vogels. Tijdens de laatste renovatie is de grens tussen dieren en bezoeker steeds kleiner geworden en krijg je onder andere een inkijkje in de kraamkamer en nestkastjes.
Overige
Daarnaast heb je nog de volgende gebouwen en dieren waarvan een aantal gesloten zijn vanwege de grote verbouwing.
- Jubileumcomplex (1968); Gebouwd naar aanleiding van het 125-jarig bestaan van de Zoo aan de zijde van de dierentuin die tegen het Centraal Station ligt. Hier zijn de berenverblijven, het Dolfinarium (tot 1999 gebruikt voor de huisvesting van dolfijnen en sinds 2000 onder de naam ‘Aquaforum’ heringericht voor Californische zeeleeuwen, Nocturama (nachtdierenhuis werd in 2019 definitief gesloten).
- Panoramapark (1908); Een verblijf voor leeuwen en stokstaartjes en deels bewoond door dromedarissen.
- Resusapenpaviljoen (1901) Ooit gebouwd voor resusapen, sinds 2019 het verblijf van de boomstekelvarkens.
- Moorse Tempel (1885); Gebouwd voor loopvogels waaronder struisvogels, nandoes, kasuarissen en emoes, maar sinds 1965 gebruikt als het verblijf van de okapi’s. Deze wordt in originele staat teruggebracht en voorzien van een serre zodat ook in de winter de dieren zichtbaar zijn.
Eten en drinken
Er zijn diverse locaties in de Antwerpen Zoo waar je wat kan eten;
- Grand Café Flamingo, Dit is een restaurant in neo-Lodewijk XVI-stijl met uitzicht op de flamingo’s. Op de kaart vindt je Belgische bieren en fingerfood uit de vier windstreken. Op het terras van dit Grand Café krijg je een mooi uitzicht op de flamingo’s.
- Het Savannerestaurant is het nieuwste restaurant in de Antwerpen Zoo; dit is een zelfbedieningsrestaurant waar je kan je kiezen uit verschillende warme en koude gerechten, snacks en ijs. Het restaurant Savanne is volledig in glas uitgewerkt en geeft een panoramische doorkijk op de Savanne en de Egyptische Tempel. Voor je ligt het terras met de speeltuin voor de kleintjes en daarachter de SpeelZOO voor de groteren.
- Naast de dierentuin vindt je het Theatercafé Paon Royal. Hier kan je na je bezoek aan de dierentuin genieten van een driegangendiner.
- In het sfeervolle Latteria kan je terecht voor pizza’s, wraps, broodjes, slaatjes, schepijs en milkshakes. Buiten is er ook een groot terras. Dit gebouw uit 1898 werd voorheen tot de jaren ’20 gebruikt voor melkveehouderij waar vandaan de melk werd verdeeld over de stad. In 1973 werd de benedenverdieping van het gebouw omgebouwd tot planetarium. Sinds januari 2014 is het planetarium gesloten en is het gebouw in gebruik als restaurant.
Tot slot is er een wafelstand vlakbij het mensapengebouw en is er op meerdere plekken in het park de mogelijkheid om te picknicken met zelfmeegebrachte etenswaren.
Centre for Research and Conservation
Het Centre for Research and Conservation (CRC), is een wetenschappelijk onderzoekscentrum voor natuurbehoud. ZOO Antwerpen en het dierenpark Planckendael beschikken over hun eigen onderzoekscentrum.
Het verricht wetenschappelijk onderzoek in ZOO Antwerpen en het dierenpark Planckendael, maar ook op internationaal niveau, bijvoorbeeld BioBrazil in Brazilië en Projet Grands Singes in Kameroen. De instandhouding van diersoorten en hun natuurlijke biotoop is een belangrijke taak voor de KMDA.
Tickets en meer informatie
Uiteraard kun je zoals in elke dierentuin hier allerlei activiteiten beleven. Voor meer informatie hierover en uiteraard openingstijden en prijzen, een plattegrond en andere praktische zaken kijk je hier.
Tip: Met de Antwerp City Card krijg je 25% korting bij aankoop van maximaal 2 dagtickets.
Geschiedenis van de dierentuin
De dierentuin werd in 1843 geopend en de ingang was nog aan de Borgerhoutsesteenweg, nu de Carnotstraat. Op dat moment was er naast een collectie opgezette dieren nog niet veel te zien: enkel wat geiten en paarden. In 1844 stond er slechts één gebouw dat kooien bevatte voor roofdieren, een aantal apen, vogels en slangen. In 1847 kwam de eerste chimpansee.
De dierentuin was vanaf het begin toegankelijk voor iedereen. In de praktijk was dat niet echt aan de orde, gezien de toegangsprijs van 1 frank, destijds bijna een dagloon van een arbeider. Zelfs al had je het geld dan kon je nog aan de ingang geweigerd worden. Er kwamen zelfs klachten van de hoge burgerij wanneer kindermeisjes of huispersoneel rondliepen.
In 1862 werd de prijs op paasmaandag, de eerste zondag na Pinksteren en de tweede zondag van augustus verlaagd zodat ook gewone mensen de dierentuin konden bezoeken. Bovendien werden ook scholen uitgenodigd voor een bezoek aan de tuin.
In de 19de eeuw werden er veel schenkingen gedaan aan de dierentuin. Sommige schenkers gingen zelf op reis naar exotische oorden om dieren voor de zoo te verzamelen. Veel van die dieren overleefden de lange reizen niet. De meeste dieren werden verkregen via de dierenhandel. Om voldoende kapitaal te hebben en daarmee dieren te kunnen aankopen, verkocht de dierentuin op dat moment ook zelf pasgeboren dieren.
De zoo werd echter ook fors uitgebreid in de 19de eeuw. Meer grond betekende ook meer gebouwen en vanaf 1850 werd er flink bijgebouwd in de dierentuin. In 1850 werd het apengebouw geopend en in 1855 de Egyptische Tempel voor de olifanten. In 1852 kwam de eerste olifant aan in Antwerpen; Jacqueline.
Haar skelet werd lange tijd tentoongesteld in de Egyptische Tempel en na restauratie werd ze bewaard in het archief onder de zoo. In 1867 werd een Indische tempel gebouwd voor de antilopen, in 1870 een paleis geopend voor de roofdieren en in 1885 werden het nijlpaardengebouw en de Moorse Tempel gebouwd.
In 1893 kwam er een gebouw voor exotische vogels en in 1903 openden ook de gebouwen voor de administratie, het restaurant en de concertzaal op het Koningin Astridplein. Uit die periode is ook de monumentale hoofdingang. Bovendien werd in 1903 gestart met de aanleg van het hoefdierengedeelte en de bouw van het aquarium en het reptielengebouw.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Antwerpen gebombardeerd door zeppelins. Al vanaf het eerste bombardement werden de gevaarlijke roofdieren, zoals de leeuwen, uit hun buitenverblijven gehaald en doodgeschoten.
Deze beslissing werd genomen om te voorkomen dat de dieren zouden ontsnappen, maar men vreesde ook dat de Duitsers de dieren in handen zouden krijgen en men vond het beter de dieren snel uit hun lijden te verlossen dan ze achteraf te zien doodbloeden door granaatscherven, omkomen in een brand of sterven van de honger.
Na de capitulatie van Antwerpen bleef de dierentuin tijdens de oorlog gewoon open. Het aantal dieren bleef echter dalen. Door de schaarste van voedsel en grondstoffen zag de directie zich genoodzaakt de minder waardevolle soorten te gebruiken als voedsel voor de roofvogels en er kon niet langer voorzien worden in het menu van de exotische vogels.
Tegen het einde van de oorlog was men zelfs verplicht de buffels, antilopen en andere herkauwers te slachten: de voedselschaarste in Antwerpen kreeg voorrang en eten voor de dieren was ook te duur geworden.
De dierentuin kreeg grote financiële problemen en men besloot om de mooie, gedecoreerde feestzaal een nieuwe bestemming te geven. Ze werd vanaf 1915 omgetoverd tot een bioscoop onder de naam Cine Zoologie (ook Cinema of Kinema Zoologie). Met de inkomsten van de bioscoop kon het faillissement vermeden worden.
De Rotterdamse dierentuin had tijdens de oorlog 25 dieren geadopteerd, die na de oorlog teruggebracht werden, samen met een aantal antilopen en meerkatten om de collectie aan te vullen. Dergelijke solidariteit kwam er ook vanuit de dierentuinen van Kopenhagen, New York, Buenos Aires en Dublin.
Tal van diersoorten werden zo aan de collectie toegevoegd, waaronder ijsberen, een poolvos, moeflons, kangoeroes, lama’s, bizons, coyotes, bruine beren, leeuwen, een jaguar, een chimpansee en nog tal van andere apen. Dankzij de kolonie Belgisch Congo wist de dierentuin twee olifanten en nog 30 andere Afrikaanse dieren te verkrijgen. Zo waren er uiteindelijk in 1921 al meer dieren dan voor de oorlog het geval was en het aantal bleef stijgen.
In de Tweede Wereldoorlog werden er weer veel dieren preventief doodgeschoten. Ook vroren veel waardevolle dieren dood in de winter van 1940 en raakte een vliegende bom het aquarium, het reptielengebouw en het vogelgebouw aan het einde van de oorlog.
Ook het nijlpaardengebouw, de wintertuin en het museum werden in de loop van de oorlog vernield door bommen en het dak van de Egyptische Tempel was ingestort. Toch bleef 40% van de dieren behouden.
In september 1944, werden de leegstaande kooien gebruikt om collaborateurs in op te sluiten. Na de oorlog werd alles weer opnieuw opgebouwd en vernieuwd. De dierentuin werd groter en succesvoller door de jaren heen.
Op 26 maart 1975 werd ZOO Antwerpen bij koninklijk besluit al erkend als een beschermd landschap, op 14 januari 1984 werd de complete dierentuin erkend als historisch monument, wat ook betekende dat er extra geld voorhanden kwam voor het onderhoud van de tuinen en gebouwen.
In 1997 openden de deuren van het zuidpoolgebied Vriesland. In 1999 volgde een forse uitbreiding van het olifantenperk en de Egyptische tempel. In 2003 kwam er een compleet vernieuwd moerasbiotoop voor de nijlpaarden, kroeskoppelikanen, tapirs en moerasvogels.
- Weimar Goethe; Bezienswaardigheden & Activiteiten - 30 augustus 2024
- Madrid Stedentrip; Bezienswaardigheden & Activiteiten - 10 juli 2024
- Tweede Wereldoorlog; interessante monumenten en musea in Nederland - 1 november 2022
Leave a comment