Gevangenismuseum Veenhuizen met kinderen in Drenthe

Het Gevangenismuseum in Drenthe is door de ANWB genomineerd als één van de leukste uitjes van Drenthe. In het dorp Veenhuizen vind je meerdere gevangenissen uit verschillende tijdsperken. Twee daarvan zijn te bezoeken als onderdeel van het Gevangenismuseum.

Tijdens onze vakantie wilden we hier graag heen, wel moesten we hier op tijd bij zijn want we waren niet de enigen waardoor het nog een uitdaging was om een plekje te reserveren.

Bij de entree wordt je reservering gecontroleerd en anders is het niet mogelijk om het museum te bezoeken. Wel is het mogelijk om de binnenplaats te bezoeken.

Inhoud toon

Veenhuizen; Hollands Siberië

Hoewel het dorp Veenhuizen al eeuwenlang bestaat, werd het pas echt bekend in de 19

e eeuw, toen in 1818 de Maatschappij van Weldadigheid werd opgericht. Generaal Johannes van den Bosch besluit dat hij na de Franse overheersing armoedige gezinnen wil helpen. Met de Maatschappij van Weldadigheid koopt hij grote stukken land op.

Daar worden tussen 1818 en 1825 zeven Koloniën van Weldadigheid opgericht, waaronder Frederiksoord, Wilhelminaoord, Boschoord en Willemsoord.

Arme gezinnen uit het hele land moesten in de kolonies de grond bewerken. Het was de bedoeling dat de ‘kolonisten’ met arbeid en discipline een nieuw bestaan zouden opbouwen.

In Veenhuizen (ook wel Hollands Siberië genaamd) en Ommerschans kwamen strafkolonies. Deze vormden een plek voor landlopers, weduwen, wezen en bedelaars, maar ook voor inwoners van de kolonie die gestraft werden omdat ze iets hadden misdaan.

Veenhuizen kreeg drie gestichten. In 1859 nam de Rijksoverheid de gestichten van de Maatschappij over en werden de gestichten alleen nog gebruikt voor gevangenen en verpleegden. In 1970 verdwenen de verpleegden en maakten de gestichten plaats voor gevangenissen.

Tot 1984 was Veenhuizen een gesloten gemeenschap, het dorp was alleen toegankelijk voor gedetineerden en personeel. Het Tweede Gesticht bleef bewaard: hierin is nu het Gevangenismuseum gevestigd.

Tegenwoordig kent Veenhuizen meer dan honderd rijksmonumenten, waaronder de elektriciteitscentrale, het oude hospitaal en natuurlijk het Tweede Gesticht. De Koloniën van Weldadigheid worden in 2020 mogelijk UNESCO Werelderfgoed.

Meer informatie vind je hier.

Het gevangenismuseum

Gevangenismuseum Veenhuizen met kinderen - Mamaliefde

In een vleugel van het voormalige koloniegebouw en later gevangenis vind je het gevangenismuseum. Een museum met hoge mate van interactiviteit en leuke speurtochten voor kinderen van verschillende speurtochten. Zo vind je er de speurtocht van Liesje waarmee je op pad kan gaan, maar kun je ook een poging doen om de Vloek van Gaius op te lossen.

Je bezoek begin je in een zaal met een filmpje wat het gevangenismuseum introduceert. Zo wordt bijvoorbeeld uitgelicht dat strafbare feiten per tijdsperiode verwisselen, zo kunnen er dingen die nu toegestaan zijn over een paar jaar verboden zijn en een gevangenisstraf opleveren. Of andersom. Hierbij komen ook ethische vraagstukken voorbij zoals ‘Wat als je geen geld hebt om te eten, mag je dan een brood stelen?’ en vervolgens komen er verschillende personen aan het woord.

Daarna kom je in verschillende ruimtes waarin de gevangenis in het verleden, compleet met schandblok of kettingen waar je jezelf kan vastleggen te vinden zijn. Maar ook ruimtes waarin de moderne rechtspraak centraal staat, compleet met nagebouwde rechtszaal waar je plaats kan nemen in één van de houten bankjes en je verschillende zaken kan volgen waarbij ook de rollen en functies uitgelegd worden. En waarom iedereen bijvoorbeeld een ‘jurk’ draagt. Of hoe een gevangenis wordt geobserveerd.

Aan het einde vind je ook nog de tekenbajes waar kleurplaten en tekenmaterialen liggen om te tekenen of de biosbajes met een bank waar filmpjes worden vertoond. Toen wij hier keken waren dat de Daltons uit Lucky Luke, dus ook helemaal in thema ;-)

Vloek van Gaius

In het Gevangenismuseum zijn geheimzinnige papieren teruggevonden, die een eeuwenoud verhaal vertellen. Een verhaal over Gaius, die smoorverliefd is op Marieke. Maar… Gaius is vervloekt en voor eeuwig opgesloten in een verborgen cel. Alhoewel, voor eeuwig…? Deze speurtocht is heel anders dan de traditionele speurtochten met een papieren folder waarvoor je vragen moet beantwoorden. Maar je gaat op zoek naar buizen in het museum waar de stem van Gaius door klinkt.

Samen met karakters uit verschillende tijdsperken legt hij meer uit over het gevangeniswezen of het proces. Na het luisteren van dit verhaal krijg je een hint waar je moet zoeken om een bepaald woord te vinden. Bijvoorbeeld het boek dat op een houten schandblok staat geschreven, of op een geheim briefje in de hiel van een holle schoen op de afdeling waar je meer komt te weten over wat er allemaal naar binnen werd gesmokkeld in de gevangenis. Echt heel erg interactief dus.

Aan het einde van het museum vind je een element met kranen en een virtuele wasbak waar je met de woorden in de juiste volgorde een zin kan maken om Gaius te bevrijden.

Binnenplaats

In het midden van het vierkante gebouw vind je een ruim opgezette binnenplaats. Deze is te bezoeken buiten het museum om. Zo vind je hier het terras dat hoort bij het museumrestaurant, ook deze is zonder museumbezoek te bezoeken.

Daarnaast vind je op de binnenplaats een aantal voertuigen die niet meer gebruikt worden zoals pantserwagens die gebruikt worden om gedetineerden te vervoeren naar justitie etc. Ook een tweetal bussen met losse hokjes compleet met ketens zijn te bezoeken en daar kan je eens ervaren hoe dat voelt.

Luchtplaats & Cellen

Er is ook een luchtplaats nagebouwd, compleet met dubbele hekken en een metalen basketdoel waar je een rondje kan lopen. Heel voorzichtig ging dochter hier naar binnen, maar na een paar meter toch wel weer snel naar buiten. Het voelde wel echt heel opgesloten. Ook zijn er cellen die je kan bezoeken; er zijn cellen uit verschillende tijden nagebouwd; van de cel waar Gaius in gezeten heeft tot de cellen zoals ze er nu uitzien voor zowel 1 persoon als twee personen of een isolatiecel. De eerste reactie van de kinderen is dat ze de tweepersoonscel net een hotelkamer vonden, compleet met compacte badkamer, maar ook tv etc.

Klauterbajes

Naast het terras vind je de Klauterbajes; een heel gave speeltuindoolhof met diverse gangetjes waar kinderen kunnen proberen om te ontsnappen. Hier en daar zitten ook een aantal spelelementen zoals een glijbaan maar ook een klimtoren compleet met tralies en een klimtouw. Hier zullen ze zich zeker even vermaken.

Activiteiten vanuit het gevangenismuseum

Een bezoek aan het gevangenismuseum kun je combineren met twee andere uitjes. Hiervoor moet je wel de tijd uittrekken, aangezien je het terrein gaat verlaten. Deze activiteiten kun je ter plaatse reserveren en betalen bij de kassa, je hoeft dit dus niet vooraf te reserveren. Zo kun je kiezen voor een ritje met de boevenbus maar ook een bezoek aan gevangenis de Rode Pannen.

Boevenbus

Ontdek Veenhuizen vanuit een echte, oude Boevenbus! Met de Boevenbus zijn tienduizenden gevangenen vervoerd tussen hun woon- en werkgesticht. Nu rijdt de bus opnieuw door Veenhuizen, onder andere langs de gevangenissen waar nog altijd gevangenen zitten, zoals Esserheem en Norgerhaven. Je komt ook langs prachtige, monumentale gebouwen in Veenhuizen. En je ziet vanuit de bus de beroemde huizen met teksten op de gevels, zoals ‘Leering door voorbeeld’, ‘Helpt elkander’ en ‘Werk en bid’. Onderweg vertelt een gids je alles over de bijzonderheden van Veenhuizen en beantwoordt al je vragen. Vanwege corona is het nu verplicht om een mondkapje te dragen tijdens de rondrit.

Rode pannen

Hoe ziet een echte gevangenis er van binnen uit? En hoe voelt het om in de gevangenis te zitten? Je ontdekt het in de Rode Pannen, een gevangenis naast het Gevangenismuseum. Samen met een ervaren gids, neem je een kijkje in onder andere de cellen, de isoleerafdeling en de luchtkooi. De gids vertelt hoe de gevangenen woonden en werkten, hoe het dagelijks leven tussen de gevangenismuren eruit zag en welke spannende dingen er gebeurden.

Ook hoor je meer over de rijke geschiedenis van de Rode Pannen, dat in 1860 werd gebouwd als onderkomen voor verpleegden en gedetineerden. In 1940 kwam het cellengebouw erbij en werden de cellen gevuld met gevangenen uit heel Nederland. Sommigen zaten er maar kort, anderen bleven langer. Op 31 maart 2008 verliet de laatste gevangene de Rode Pannen.

Overnachten in het gevangenismuseum

Wist je dat het zelfs mogelijk is om te overnachten op deze unieke locatie? Vijf voormalige bewaarderswoningen op het terrein van het Gevangenismuseum zijn verbouwd tot sfeervolle, moderne appartementen. Je hebt je eigen ingang en achtertuin met terras en twee verdiepingen met woongedeelte / keuken en slaapkamers boven.

Meer informatie vind je hier.

Drenthe

Author
Recent Posts

Linda van Aken

Publisher at Mamaliefde

Linda is de oprichter van Mamaliefde.nl. In het dagelijks leven is ze getrouwd en moeder van een koningskoppel.

Met een achtergrond als pedagoge is Linda goed thuis in de theoretische aspecten van het ouderschap. Toch erkent ze dat in de praktijk, als moeder, de dingen soms net iets anders uitpakken. Daarnaast heeft ze een zwak voor kwalitatief speelgoed.

Linda heeft een passie voor reizen en ontdekt graag nieuwe plekken en probeert de vele werkuren te balanceren door kostbare quality time door te brengen met haar gezin.

Het zijn deze persoonlijke ervaringen die haar inspireren om te schrijven, en daarom behoren gezinsgerelateerde onderwerpen tot haar favorieten. Spontane acties schuwt ze niet; Linda staat altijd open voor een beetje avontuur.

Latest posts by Linda van Aken (see all)