Krakau /Kraków is na Warschau de grootste stad van Polen. De stad ligt aan de rivier de Wisła in het zuiden van Polen. Tot 1609 was het de hoofdstad van Polen. Krakau is één van de belangrijkste cultuursteden van Midden-Europa.
De stad wordt ook weleens het “Florence van Polen” genoemd. Heel belangrijk is dat de stad heel bleef tijdens de Tweede Wereldoorlog. (Terwijl bijvoorbeeld het oude centrum van Warschau compleet herbouwd moest worden). Het stadscentrum staat op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.
Grote markt
De Grote Markt (Pools: Rynek Główny) is het centrale plein van de stad. Het plein is uit de 13e eeuw. Het plein is één van de grootste middeleeuwse pleinen in Europa en wordt omringd door paleizen, kerken en historische burgerwoningen (kamienice). Centraal op het plein zie je de lakenhal, de Sukiennice die het plein in tweeën deelt. Op het ene deel zie je de Raadhuistoren, aan de andere kant bevinden zich op het plein het 11e-eeuwse St. Wojciechkerkje en het standbeeld van de dichter Adam Mickiewicz. In een hoek van het plein zie je de gotische Kerk van de Hemelvaart van de Heilige Maagd Maria.
De hoofdfunctie van het plein was de handel. Koning Casimir III was de opdrachtgever van de oorspronkelijke gotische lakenhal (die in 1555 werd herbouwd in renaissancestijl) en een raadhuis dat op het plein was gelegen en waarvan je nu dus alleen nog de toren ziet. Aan elke kant van het plein komen drie straten bij de markt. Alle straten leidden naar de stadsmuur, waarvan elke tweede naar een stadspoort leidde. De meeste straten in het centrum zijn parallel aan de straten die vanuit de markt vertrekken en zijn steeds op ongeveer dezelfde afstand van elkaar aangelegd, zodat de ruimtes tussen de straten vrijwel vierkant zijn.
Raadhuistoren
De Raadhuistoren is een toren van 70 meter hoogte. De gotische toren werd van baksteen en steenblokken gebouwd in de 14de eeuw en was onderdeel van het in 1820 afgebroken Raadhuis. De gotische torenspits werd in 1680 vernietigd door een brand. Rond 1685 werd de spits vervangen door een barokke spits. Voor de ingang staan twee beelden van leeuwen, die zijn gemaakt in het begin van de 19de eeuw en in de jaren ‘60 hier geplaatst zijn. Ondergronds bevond zich vroeger een gevangenis met martelkamer. Tegenwoordig is de toren in gebruik door het Historisch Museum.
Lakenhal
De Lakenhal (Sukiennice). In de hoogtijdagen (15de eeuw) was het een centrum voor internationale handel. Er werden specerijen, zijde, leder en was uit het Oosten verkocht en de exportproducten textiel, lood en zout uit de Wieliczka-zoutmijn. Tegenwoordig worden er in en rond de lakenhal vooral souvenirs, sieraden en ambachtelijke producten verkocht. Op de verdieping zijn musea gevestigd.
Al in 1257 werd hier een dubbele rij marktkramen neergezet met een doorgang in het midden die ’s nachts aan beide zijden werd afgesloten. De doorgang vormde een straatje in het midden van het plein. Rond 1300 werd de doorgang overdekt. De hal brandde in 1555 uit. Van 1556 tot 1559 werd een lakenhal gebouwd in renaissancestijl, die in de 19de eeuw grondig verbouwd werd.
Maria Hemelvaartkerk
Aan de rand van het marktplein staat de Mariakerk, ook wel de Maria-Hemelvaartkerk genoemd. Het is een gotische kerk met een gedetailleerd interieur en staat vooral bekend om het hoogaltaar van Veit Stoss. De Mariakerk is vanwege de grote hoeveelheid kunstschatten één van de belangrijkste bezienswaardigheden van Krakau. Sinds 1962 mag de Mariakerk zich een basiliek noemen. Op de plaats van een romaans kerkgebouw uit de jaren 1221-1222 werd vanaf 1355 een begin gemaakt met de bouw van de huidige kerk. De kerk is een klassiek voorbeeld van Poolsgotische architectuur.
De kerk kreeg in de jaren 1750-1753 een vijfzijdig barok portaal. In dezelfde periode werd het interieur van de kerk ook verrijkt met 26 barokke altaren en ander barok kerkmeubilair. De houten deuren zijn versierd met de uit hout gesneden hoofden van profeten, apostelen en Poolse heiligen. Het bij de kerk gelegen kerkhof werd na 1802 opgeheven en heet nu het Mariaplein. Vanaf de jaren 1990 tot 2003 vond er een omvangrijke restauratie plaats en keerde het gebouw terug in oude glorie.
De Mariakerk heeft twee torens. De noordelijke toren, de zogenaamde Hejnałtoren, is met 81 meter de hoogste toren en heeft een laatgotische spits als afsluiting. Om de spits hangt een vergulde kroon uit 1666. De zuidelijke toren is met 69 meter minder hoog en heeft een renaissance-bekroning. Het wereldberoemde hoogaltaar is gemaakt door de Neurenbergse beeldhouwer Veit Stoss.
Wawel
De Wawel is een heuvel met een hoogte van 228 meter en ligt op de oever van de Wisła. Op die heuvel bevinden zich talrijke historische gebouwen. De belangrijksten zijn de kathedraal en het koninklijk paleis. Onder de heuvel bevindt zich de Drakengrot.
Koninklijke residentie; kasteel Wawel
Het koninklijk slot of, beter gezegd, kasteel van Wawel was de koninklijke residentie tot het einde van de 17e eeuw. Het gebouw neemt in de Poolse historie en cultuur een bijzondere plaats in. Het grondplan van het vierhoekige slot is uit de 14e eeuw. In het slot bevinden zich 71 zalen, die de nationale kunstcollectie herbergen. Bijzonder is de grote verzameling van 136 wandtapijten.
Begin 11e eeuw waren er al sporen van een landhuis aan de Wisla. Rond 1340 werden de muren van het kasteel verbonden met de stadsmuren. Tussen 1655–1657 was er een bezetting door de Zweden. Tijdens de Poolse delingen in het Habsburgse Rijk, werd het kasteel door de Oostenrijkers als kazerne gebruikt. In 1905 begon de restauratie van het kasteel. In 1930 was de opening van het Wawel-museum, onderdeel van de Poolse nationale kunstcollectie.
Wawel Kathedraal
De kathedraal werd in de 14de eeuw gebouwd. Hier zijn de Poolse koningen gekroond en ook begraven. Een bijzonder feit is dat St. Stanislaus, toen bisschop van Krakau, nu beschermheilige van Polen, hier vermoord is. De volgende aartsbisschop gaf hem een graf in de kathedraal, maar deze aartsbisschop werd zelf ook vermoord (door de beroemde Peter van Enteren, ook bekend van zijn park in het zuiden van Krakau). Beroemd is ook de Zygmuntkapel die een met goud bedekt koepeldak heeft. Op de plaats waar nu de gotische kathedraal staat, stonden eerst twee romaanse kathedralen.
Drakengrot
De (Smocza Jama) is één van de meest toeristische attracties en de beroemdste grot in Polen. De grot werd voor het eerst in de 13e eeuw genoemd en bevindt zich onder de heuvel. Het verhaal gaat dat daar in de Middeleeuwen een draak woonde die elke dag gevoerd werd met vee (schapen en varkens). Koning Krak beloofde dat diegene die de draak zou verslaan met zijn dochter mocht trouwen. De schoenmaker Skuba durfde het aan. Hij slachtte een schaap, vulde dat met zwavel en naaide het weer dicht. De draak at dit schaap, vloog in brand en sprong in de Wisła. Sindsdien is er alleen nog de grot met daarvoor een koperen beeld van een draak, genaamd Smok Wawelski.
Planty
Planty is een stadspark, dat is aangelegd rondom de oude stad. In het noordelijk deel hiervan vind je de Barbakan en de Florianuspoort, onderdeel van de stadsmuur. Planty werd aangelegd op de plek van de begin 19de eeuw verwijderde vestingwerken, bestaande uit stadsmuren en aarden wallen. Het was een moerasachtig, verwaarloosd terrein en werd gebruikt als vuilstortplaats en rioolafvoer. In 1820 werd besloten dat er stadstuinen voor in de plaats moesten komen. In het park bevinden zich fonteinen en standbeelden, waaronder van Nicolaas Copernicus, Hedwig van Polen, Wladislaus II Jagiello van Polen, Theotokos en figuren uit de gedichten van Adam Mickiewicz.
Florianuspoort
De Florianuspoort is een middeleeuwse poort met gotische verdedigingstoren. De poort verbindt ulica Floriańska met Barbakan in het noordelijkste deel van de Oude Stad en is onderdeel van het enige stukje overgebleven stadsmuur van Krakau. De poort is onderdeel van de Koninklijke Route. In de 13e en 14e eeuw richtte Krakau verdedigingsmuren op na Ottomaanse aanvallen. Brama Floriańska, waarvan de oudste geschreven vermelding uit 1307 komt, was één van de acht stadspoorten.
In het begin van de 19e eeuw werd er voorgesteld om de stadsmuur af te breken. Uiteindelijk bleven Barbakan, de Florianuspoort en het stuk stadsmuur ten oosten ervan met twee gotische torens behouden. De rest van de muur werd vervangen door het park Planty.
Barbakan
Het is één van de weinige overgebleven onderdelen van de verdedigingswerken van Krakau en gaf toegang tot de Florianuspoort. Nu is het een toeristische trekpleister en expositieruimte voor het Stedelijk Historisch Museum. Het werd gebouwd in gotische stijl in 1498 en 1499, toen Jan Albrecht regeerde. Het ronde gebouw heeft een binnenplaats buitenmuren van 3 meter dik met 130 schietgaten. Het dak wordt onderbroken door zeven ronde en achthoekige torentjes.
Kazimierz
Kazimierz is een voormalige Poolse stad en tegenwoordig een wijk in Krakau. Omdat hier tussen de 14e eeuw en de Holocaust veel joden woonden staan er veel synagogen in de wijk. In 1335 voegde Casimir (Kazimierz) de Grote twee buitenwijken samen en gaf de nieuwe stad zijn eigen naam. Joden speelden vanaf het eind van de 13e eeuw een grote rol in de regionale economie van Krakau als gevolg van de vrijheid van godsdienst, handel en reizen. In de 15e eeuw werd de Oude Synagoge gebouwd in de Breedstraat (ulica Szeroka) in Kazimierz.
De Oude Synagoge is een orthodox joodse synagoge. Het is de oudste nog bestaande synagoge van Polen. In de Tweede Wereldoorlog werd de synagoge vernield. De joodse relikwieën en kunstwerken waren door de Duitsers geplunderd. In 1943 werden 30 Poolse gijzelaars geëxecuteerd. De Oude Synagoge werd tussen 1956 en 1959 herbouwd op kosten van de Poolse staat en is nu onderdeel van het Historisch Museum van de stad. In 1970 werd een Israëlische postzegel uitgegeven met daarop een afbeelding van het gebouw. Er is hier ook een Joods Historisch Museum met tentoonstellingen over het joodse leven in Polen.
In 1791 verloor Kazimierz zijn status als afzonderlijke stad en werd een wijk van Krakau. De rijkere joden ontvluchtten de overbevolkte straten van oost-Kazimierz, maar bleven in de buurt van de synagogen wonen, waardoor het joodse karakter van Kazimierz nog lang behouden bleef. Rond 1930 waren er 120 synagogen en gebedshuizen officieel geregistreerd, verspreid over de stad. Veel van het joodse intellectuele leven had zich verplaatst naar Podgórze, aan de overkant van de rivier.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de joden van Krakau, inclusief Kazimierz, verplaatst naar het getto in Podgórze. De meeste van hen overleefden de oorlog niet. Na de val van de Volksrepubliek Polen herleefde de belangstelling voor Kazimierz als joods centrum. Sinds 1988 wordt jaarlijks het Joods Cultureel Festival georganiseerd. Een aantal joden is teruggekeerd uit Israël en de Verenigde Staten naar Kazimierz. Momenteel wonen er nog maar 180 Joden in Krakau.
Krakau heeft een zeer uitgebreid uitgaansleven. In het centrum en in Kazimierz zijn honderden kroegen te vinden. Kenmerkend zijn de vele “kelderbars”, waarvoor je eerst lange trappen af moet dalen, voordat je binnen bent. Deze bars bestaan veelal uit kleine kamertjes en gangetjes.
Czartoryski-museum
De Princes Czartoryski Foundation, in 1991 opgericht. Het topstuk van de collectie is een schilderij van Leonardo da Vinci, De dame met de hermelijn. De rijke collectie heeft een bewogen geschiedenis achter de rug. De collectie veranderde regelmatig ongewild van eigenaar of locatie en delen ervan verdwenen in privébezit. Een ander belangrijk kunstwerk is Portret van een jonge man van Rafaë,l maar is sinds 1939 vermist na diefstal door de bezetter. Na de Duitse bezetting van Polen in 1939 verhuisden, na een selectie 85 belangrijke schilderijen naar Dresden. Zij waren bedoeld om Hitlers Linzer Sammlung aan te vullen. I
n 1945 bracht dr. Hans Frank, gouverneur-generaal van Polen tijdens de Duitse bezetting, de collectie naar de Wawelburcht voor zijn persoonlijk genoegen. Maar tijdens de bevrijding van Krakau, nam hij de collectie mee naar Silezië en vervolgens naar zijn eigen villa in Neuhaus. Na de arrestatie van Frank in mei 1945 kwam de collectie terug. Helaas zonder de ontbrekende Rafaël en 843 andere stukken. In 2017 is het stadspaleis gerenoveerd. De stichting organiseert tentoonstellingen over de gehele wereld. Daarbij is het schilderij van Da Vinci, Dame met hermelijn altijd een publiekstrekker.
Museum van de Farmacie
Dit museum maakt deel uit van de medische faculteit. In 1946 werd het gesticht. Het museum vind je in een 15e-eeuws pand aan de Florianskastraat.
Het is een erg mooi pand met hoge, versierde plafonds en fresco’s. Ook is er een mooie tuin rondom het museum. Je vindt er een uitgebreide tentoonstelling met farmaceutische voorwerpen van de Middeleeuwen tot nu. Je ziet er oude medicijnen en recepten, apothekersjassen en gereedschap dat gebruikt werd bij operaties.
Archeologisch museum
Het bevindt zich aan het doodlopende wegje van de straat Poselska. Het klooster van St. Michael was hier al tientallen jaren en behoorde toe aan de Karmelieten. Reis in de tijd naar de periode van heidense overtuigingen. Bekijk het standbeeld van Światowid – een heidense god met vier gezichten uit de 9e en 10e eeuw, die in 1848 in Zbr werd ontdekt. Verder zie je archeologische schatten in de regio Klein-Polen door de eeuwen heen. In de 19e eeuw veranderde het gebouw volledig van functie. De Oostenrijkers, die toen in Krakau waren, vestigden hier een gevangenis. Het werd gesloten na de Tweede Wereldoorlog en het Archeologisch Museum werd hier gevestigd.
Nationaal Museum van Krakau
Dit museum is beter bekend als het MNK, opende voor het eerst zijn deuren aan het einde van de negentiende eeuw. Het is een indrukwekkend kunstmuseum. Het museum heeft in totaal bijna 80.000 werken in zijn bezit en slechts een klein deel hiervan wordt getoond in de 11 galerijen en 2 bibliotheken die het museum rijk is.
Bijzonder is dat het populairste deel van het museum niet te vinden is in het museum zelf, maar in de Sukiennice waar een deel van de collectie wordt getoond. Dit is de plaats waar het museum als eerste te vinden was. Het huidige gebouw werd geopend in 1992. In het museum zijn onder werken te vinden van beroemde Poolse kunstenaars zoals Jacek Malczewski, Leon Wyczółkowski, Włodzimierz Tetmajer en Stanisław Wyspiański.
Schindlerfabriek
De Schindlerfabriek is een museum over Krakau tijdens de bezettingstijd door de nazi’s. Het museum opende in het najaar van 2008. Het museum is vernoemd naar Oskar Schindler, die de eigenaar was van de fabriek tijdens de Tweede Wereldoorlog. Schindler werd beroemd om zijn inzet voor de joodse bevolking van Krakau. Zijn verhaal is in 1993 verfilmd als Schindler’s List, een film van Steven Spielberg. De expositie is volledig gewijd aan de levensverhalen van de joodse inwoners van Krakau gedurende de Tweede Wereldoorlog, verdeeld over verschillende ruimtes in het complex.
Het voormalige kantoor van Oskar Schindler is nog in originele staat en onveranderd gebleven sinds zijn vertrek uit het gebouw. Deze ruimte is dan ook volledig aan de beroemde eigenaar gewijd. Het overgrote gedeelte van de collectie bestaat uit foto’s, ooggetuigenverslagen, documentaires en andere audiovisuele presentaties. De expositie is opgedeeld in verschillende chronologische tijdsvakken die per ruimte de situatie voor joodse (getto)bewoners per periode presenteert.
Kerk van de Heilige Apostelen
De Kerk van de Heilige Apostelen Petrus en Paulus. De barokke kerk werd tussen 1597-1619 gebouwd. In 1960 kreeg de kerk de status van basiliek. De kerk is het eerste gebouw in Krakau dat geheel in barokke stijl werd gebouwd. De kerk werd in opdracht van koning Sigismund III gebouwd voor de jezuïeten. De gevel kent overeenkomsten met de Il Gesùkerk in Rome. In de nissen van de gevel staan beelden van de jezuïtische heiligen Ignatius van Loyola, Franciscus Xaverius, Aloysius Gonzaga en Stanislaus Kostka.
Het interieur bestaat uit een breed schip met twee uit kapellen bestaande zijbeuken, een dwarsschip met een koepel op de kruising en een kort rechthoekig koor met een halfronde apsis. V. In de koepel van de kerk hangt een slinger van Foucault waarmee de draaiing van de aarde wordt aangetoond. In de apsis van het priesterkoor zijn scènes uit het leven van de patroonheiligen van de kerk en de beelden van de Poolse beschermheiligen Sint-Adalbert en Sint-Stanislaus te zien. Het laatbarokke hoogaltaar uit 1735 heeft een schilderij van Sint-Petrus met de sleutels. In het kerkschip staat een vroegbarokke kansel.
Bijzonderheden:
Lajkonik
Elk jaar op de eerste donderdag na Sacramentsdag (tweede donderdag na Pinksteren) komt de ‘Lajkonik’ in de stad. De held van het feest rijdt, verkleed als Tataar, op een houten paard de stad in. Hij wordt begeleid door muziek. Sommige mannen dragen die dag een traditioneel kostuum van Krakau. De processie begint bij het klooster in Zwierzyniec en eindigt twee tot drie uur later voor de markthal op de ‘Rynek’.
Kerststallen van Krakau
Elk jaar, begin december, concurreren vele families in Krakau met elkaar met hun zelfgebouwde kerststal of ‘szopka’. Die kerststallen worden uitgestald bij de Kosciół Mariacki. In de kerststallen verwerken ze vele elementen van gebouwen uit Krakau. Vaak zijn de torens van de Mariakerk te herkennen of de gouden koepel van de kathedraal op de Wawel. En de drakengrot is er ook vaak in te zien. Na de jurering worden de mooiste kerststallen in het historisch museum uitgestald.
Geschiedenis van Krakau
Krakau begon rond een natuurlijke heuvel, de Wawel. De stad kwam tot groei op een kruispunt van oude handelswegen: de Barnsteenroute van de Oostzee naar Rome, en de route van Byzantium naar Nürnberg. Op de Wawel werd een burcht gebouwd, waar gedurende vijf eeuwen de Poolse koningen verbleven. Krakau kwam na de Derde Poolse Deling in 1795 bij Oostenrijk, maar in 1809 veroverde Napoleon de stad en bij het door hem ingestelde Hertogdom Warschau gevoegd. Dit hertogdom werd na de val van Napoleon beëindigd en op het Congres van Wenen aan Rusland en Pruisen toegekend
Maar de stad (en de omliggende gebieden) werd een vrije, onafhankelijke en neutrale stad. Dit werd de Republiek Krakau. Na de Eerste Wereldoorlog werd de stad in 1919 weer Pools. De oudste overgebleven gebouwen stammen uit het begin van de 13e eeuw, de Sint-Andreaskerk is zelfs uit 1098.
De rest van de bebouwing is in de verschillende eeuwen daarna gebouwd waardoor je veel verschillende bouwstijlen in de stad ziet. Ik was hier in de zomer van 2005 twee weken en nam ook flink wat van de omgeving mee (waarover meer in andere blogs). Vandaag vertel ik over de prachtige stad zelf.
Lees ook: Ontdek de rijke geschiedenis en cultuur van Krakau
Overnachten in Krakau
Hier vind je de leukste hotels voor tijdens je stedentrip; van gezellige boetiekhotelletjes tot luxe moderne hotels met strakke kamers. Natuurlijk gaan we ook voor de voordeligste deals.
Hotel Stary
Dit luxe 5-sterrenhotel ligt in het hart van de oude binnenstad van Krakau en biedt elegante kamers en suites met moderne voorzieningen en een unieke inrichting. Het hotel beschikt over een spa, fitnesscentrum, restaurant en bar.
Meer informatie vind je hier.
Radisson Blu Hotel Krakow
Dit moderne 5-sterrenhotel ligt op een centrale locatie in Krakau en biedt ruime kamers en suites met een prachtig uitzicht op de stad en de rivier de Wisła. Het hotel beschikt over een spa, fitnesscentrum, binnenzwembad, restaurant en bar.
Meer informatie vind je hier.
Hotel Unicus Palace
Dit elegante 5-sterrenhotel ligt in het historische centrum van Krakau en biedt luxe kamers en suites met een unieke inrichting en moderne voorzieningen. Het hotel beschikt over een spa, fitnesscentrum, restaurant en bar.
Meer informatie vind je hier.
Queen Boutique Hotel
Dit stijlvolle 4-sterrenhotel ligt in het hart van Krakau en biedt gezellige kamers met een eigen badkamer en moderne voorzieningen. Het hotel beschikt over een restaurant en bar.
Meer informatie vind je hier.
Hotel Indigo Krakow
Dit moderne 4-sterrenhotel ligt in het historische centrum van Krakau en biedt comfortabele kamers met een unieke inrichting en moderne voorzieningen. Het hotel beschikt over een restaurant en bar.
Meer informatie vind je hier.
Ben jij al eens in Krakau geweest?
- Tweede Wereldoorlog; interessante monumenten en musea in Nederland - 1 november 2022
- Madrid Stedentrip; Bezienswaardigheden & Activiteiten - 24 januari 2022
- Groningen stad; bezienswaardigheden & activiteiten - 2 januari 2022
Leave a comment