Leiden; Bezienswaardigheden & Activiteiten

Leiden is een mooie, historische stad, waar je zelf heerlijk rond kunt dwalen. Maar ook met kinderen zijn er leuke dingen te beleven in Leiden zelf of er net buiten. Hier een kleine greep om een gezellig dagje op stap te gaan met de kids! Meestal niet alleen maar op kinderen gericht, maar net zo leuk voor de (groot)ouders! Vanwege de historie van Leiden, onder andere als universiteitsstad en de aanwezigheid van veel musea wordt Leiden ook wel de Stad der Ontdekkingen genoemd. De stad ligt aan de A4 en is daardoor makkelijk te bereiken vanuit Den Haag / Rotterdam en Amsterdam, of vanuit Utrecht.

Bezienswaardigheden in Leiden

Ga je een dagje als toerist naar Leiden dan horen de volgende bezienswaardigheden zeker op je lijstje te staan.

De Burcht

De Leidse Burcht is een van de meest markante monumenten van de stad. Een wandeling langs de kantelen van de ringmuur geeft u een uniek uitzicht over Leiden en haar monumenten. De door mensenhanden opgeworpen burchtheuvel is ouder dan de stad zelf. Het bouwwerk zelf stamt uit ca. 1150. In de loop van de middeleeuwen verloor de Burcht haar militaire functie. Toen het stadsbestuur in 1651 de heuvel en het gebouw kocht, veranderde het in een stadspark, en dat is het nog steeds. De Burcht is dus vrij te bezoeken. Regelmatig worden hier ook activiteiten georganiseerd.

Meer informatie vind je hier.

De Waag

De Waag was de plek waar de goederen van handelaren uit andere steden gewogen en gecontroleerd werden, op deze manier was het voor de stad Leiden mogelijk om naast accijnzen over de goederen te heffen ook de producten op kwaliteit te controleren. Een ander voordeel van de Waag was dat de afnemer, de uiteindelijke koper van het handelswaar, precies wist waar hij of zij aan toe was aangezien de handelaren een ‘waagbriefje’ kregen wat eigenlijk de garantie was voor de consument dat het gewicht van de goederen juist was. Tegenwoordig is het een cafe / restaurant waar je terecht kan voor een hapje en drankje.

De Leidse Waag vind je aan de Aalmarkt (nr.21). Het is rond 1657 gebouwd op de plaats van het oude, houten waaggebouw. Dit stond sinds 1455 op de plaats waar de Oude Rijn, de Nieuwe Rijn en de Mare samenkomen. De Waag is gebouwd in de stijl van het Hollands classicisme en is boven zijn poort voorzien van een reliëf dat het waagbedrijf afbeeldt. Voor het gebouw ligt het zogenaamde Waaghoofd, de kade waar de schepen werden gelost. De kranen die hiervoor werden gebruikt zijn niet meer aanwezig. Het Waaghoofd is nu in gebruik genomen als terras.

Meer informatie vind je hier.

Stadhuis Leiden

Het stadhuis vind je aan de Breestraat, met de oude renaissancegevel uit 1600, ontworpen door Lieven de Key, de stadssteenhouwer van Haarlem, en Lüder von Bentheim, die tegelijkertijd de renaissancefaçade van het stadhuis van Bremen bouwde. Aan de zijde van de Vismarkt staat het vernieuwde stadhuis uit 1932. Doordat een brand veel panden aan de Vismarkt verwoestte kon aan deze zijde worden uitgebreid en het Stadhuisplein worden gecreëerd. In de ruimten onder het stadhuis aan het plein is nu een restaurant en uitgaansgelegenheid gevestigd. Voor zover bekend had de stad Leiden al in het jaar 1350 een stadhuis. Dit was niet meer dan een hal met een toren. Op de eerste verdieping was er een vergaderruimte voor de stadsbestuurders. In de toren staat nog steeds de grote speeltrommel met schuifnoten van J.H. Addicks maar deze wordt niet meer gebruikt. Er is in 1969 een automatisch spel met elektromagnetische hamers geïnstalleerd, wat door een ponsband werd bestuurd. Tegenwoordig komen de signalen uit een computer.

Gemeenlandshuis van Rijnland

Een ander prachtig gebouw aan de Breestraat is het Gemeenlandshuis van Rijnland. Het gebouw is in 1578 door het Hoogheemraadschap aangekocht, en is ontworpen door Lieven de Key. Al enige tijd geleden is het kantoor van het hoogheemraadschap verhuisd naar de Archimedesweg, in een modern kantoorgebouw in het Leiden Bio Science Park. Sinds 2014 functioneert een deel van het Gemeenlandshuis als kantoor voor de Nederlandse tak van het Amerikaanse Dimensional Insight. Ook de Europese activiteiten van Dimensional Insight worden vanuit dit pand ontwikkeld.  Weer andere bouwwerken getuigen van de nijverheids- en handelsgeschiedenis van de stad, zoals de Waag, de Koornbrug en enkele tientallen monumentale wevershuisjes. Eén wevershuis is als museum van binnen te bezichtigen.

Morspoort

De Morspoort is de westelijke stadspoort van Leiden, aan de Morssingel. De stenen poort is in 1669 in maniëristische stijl gebouwd. De poort met een achtkantige koepel deed lange tijd dienst als gevangenis. De naam is afgeleid van De Morsch, het drassige weidegebied buiten Leiden. Het buurtje D’Oude Morsch waarin de poort staat, de Morsstraat (tussen de poort en de Haarlemmerstraat), de Morssingel en het Morsdistrict aan de andere zijde van de singel verwijzen hiernaar. De huidige Morspoort staat op de plaats waar eerder een houten bouwwerk stond, dat rond 1611 werd opgericht toen Leiden zich naar het noorden uitbreidde. De Morspoort en de Zijlpoort zijn als enige overgebleven van de oorspronkelijk acht stadspoorten. In 1817 werd in Leiden de Morschpoortkazerne gebouwd. De kazerne lag aan het Galgewater. Aan de overzijde, aan het Noordeinde, stond de Wittepoortkazerne die of via een loopbrug (tegenwoordig de Rembrandtbrug) of een voetveer op de Morschpoortkazerne aansloot.

Zijlpoort

De Zijlpoort is een stadspoort uit 1667 in classicistische stijl gebouwd en voorzien van beeldhouwwerk van Rombout Verhulst. Doordat de poort zowel op de stadswal als op de brug ervoor moest aansluiten, heeft het gebouw de vorm van een parallellogram. Langs de Zijlpoort stroomt, vanaf het nabijgelegen riviertje de Zijl, de Oude Rijn de stad Leiden binnen. In de loop der tijd heeft de Zijlpoort, en dan vooral de zaal boven de doorgang, verschillende functies vervuld: begin achttiende eeuw vergaderden de rederijkers er, vanaf 1736 was er een school voor arme kinderen gevestigd, en in de negentiende eeuw werden er stadsgoederen opgeslagen. Sinds 1999 is er een horecagelegenheid gevestigd.

Doelenpoort

De Doelenpoort is een 17e-eeuwse poort aan het noordelijke begin van de Sebastiaansdoelen, op de kruising met de Groenhazengracht. De poort geeft toegang tot het terrein waar zich van 1818 tot 1980 het gebouwencomplex van de Doelenkazerne bevond. Hier werden daarna woningen en gebouwen van de faculteit der Geesteswetenschappen van de universiteit gebouwd. De poort uit 1645 gaf toegang tot de Doelen, oefenterrein van de Leidse Schutterij. De geschilderde zandstenen poort is voorzien van Dorische halfzuilen en versierd met wapens en oorlogsattributen. Het beeldhouwwerk, dat Sint-Joris met de draak voorstelt, verwijst naar één van de twee Leidse schuttersgilden: het St. Jorisgilde, dat bij de stadsuitbreiding van 1386 dit terrein kreeg. In 1477 ging het andere schuttersgilde – het St. Sebastiaangilde – hier ook oefenen. Beide schuttersgilden werden enkele jaren na het Leids Ontzet samengevoegd, waarbij ze ook de beschikking kregen over musketten, in plaats van de hand- en voetbogen. De schuttersgilden bleven bestaan tot in 1798 toen ze ten tijde van de Bataafse Republiek werden opgeheven. Het gebouw van het schuttersgilde werd in 1821 gesloopt. Van 1818 tot 1980 stond op het terrein de Doelenkazerne. In 1984 werd de poort gerestaureerd, maar daarbij onoordeelkundig in elkaar gezet. Door een gebrekkige deklaag kreeg zoutaanslag de kans de poort aan te tasten. Om deze fouten te herstellen werd de Doelenpoort in 2012 ingrijpend gerenoveerd.

Hooglandse Kerk

Op de plek waar Oude- en Nieuwe Rijn samenstromen staat de Hooglandse Kerk, een imposante laatgotische kruisbasiliek in het hart van Leiden. Doordat het schip en de toren lager zijn dan het koor en het transept heeft de kerk een zeer karakteristiek silhouet. De Hooglandse Kerk is in gebruik bij de Protestantse Kerk in Nederland en al eeuwenlang een plaats van samenkomst voor verschillende gelegenheden.

Meer informatie vind je hier.

Pieterskerk

Ook de Pieterskerk is een laatgotische kerk in Leiden en van oudsher de hoofdkerk van die stad. In 1121 werd een kapel voor de graven van Holland gewijd aan de heiligen Petrus en Paulus. In haar huidige vorm kwam de Pieterskerk gedurende ongeveer 180 jaar vanaf 1390 tot stand. Het gebouw werd in 1971 als kerk buiten gebruik gesteld en in 1976 overgedragen aan een particuliere stichting. Sinds een ingrijpende restauratie, die tussen 1978 en 1982 plaatsvond, wordt de Pieterskerk voor allerlei evenementen verhuurd. Tussen 2001 en 2010 vond opnieuw een ingrijpende restauratie plaats.

Meer informatie vind je hier.

Lodewijkkerk

De Heilige Lodewijkkerk is een rooms-katholieke kerk aan het Steenschuur en is onderdeel van de parochie van de Heiligen Petrus en Paulus. Op de plaats van de huidige kerk werd in 1477 een kapel van het Sint Jakobsgasthuis gesticht, gewijd aan Sint Jakob. De voorgevel van de kerk stamt uit 1538 en de toren uit 1594. De historie van de huidige Lodewijkkerk is nauw verbonden met de Leidse kruitramp van 1807. De ramp verwoestte een groot gedeelte van de binnenstad, waaronder de schuilkerk van de katholieken aan de Nieuwe Rijn. De Saaihal was zwaar beschadigd, maar de toren stond nog overeind. Op verzoek van koning Lodewijk Napoleon werd het gebouw weer opgebouwd om de ontheemde katholieken plaats te bieden. De kapel werd vervolgens gewijd aan Lodewijks schutspatroon, Lodewijk de Heilige. De toren bleef aan Sint Jakob toegewijd en heet daarom tot op de dag van vandaag de Sint Jacobstoren. Al in de 16e eeuw werden in de toren van wat toen nog de Saaihal was een voorslag van 16 klokken plus uurslagklok opgehangen, die in het Vlaamse Mechelen waren gegoten. Deze klokjes kondigden met een speeltrommel de uurslagen van het uurwerk aan. Na de restauratie en uitbreiding van 1957 huisvestte de kerk de Parochie Heilige Lodewijk. Tot op de dag van vandaag wordt in de kerk dagelijks de mis gevierd. De Lodewijkkerk staat bekend om zijn traditionele liturgie in het Nederlands, Engels en Latijn.

Meer informatie vind je hier.

Hartebrugkerk

De Hartebrugkerk is onderdeel van de parochie van de Heiligen Petrus en Paulus. De officiële naam is Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen. De kerk is vernoemd naar de destijds ervoor gelegen brug met dezelfde naam. Onder de Leidenaars staat de kerk ook wel bekend als de Coeliekerk, naar het laatste woord van de Latijnse spreuk boven de ingang, Hic Domus Dei est et Porta Coeli (Dit is het huis van God en de poort naar de hemel, Genesis 28.17).  De kerk is een waterstaatskerk en werd in neoclassicistische stijl gebouwd. Aan de buitenkant zijn de klassieke invloeden duidelijk te zien, zoals de Ionische zuilen met daarboven het tympanon of fronton. In het tympanon is een oog afgebeeld, dat het alziend oog voorstelt. In het interieur zijn veel reliëfs en beelden te vinden, waaronder een serie van reliëfs van de kruisiging van Jezus en beelden van heiligen en de vier evangelisten. Na de bouw werd in 1877 door M. Maarschalkerweerd een nieuw orgel gebouwd, dat het tijdelijke orgel, afkomstig uit de schuilkerk aan de Kuiperssteeg, moest vervangen. Op het orgel is een Latijnse spreuk te lezen: “Laudate Dominum in Coro et Organo” (“Looft de Heer met koorgezang en orgelspel”). Tegenwoordig vinden in de Hartebrugkerk veel uitvoeringen door koren plaats. Hierbij wordt vooral Gregoriaanse muziek gezongen.

Marekerk

De Marekerk is een kerk aan de Lange Mare. De bouw begon in 1639 en werd in 1649 voltooid. Gebouwd in de stijl van het Hollands classicisme. De zandstenen gevel van de kerk met de hoofdingang, gelegen aan de Lange Mare, is van na 1657. De Marekerk is één van de eerste kerken die vanaf het begin protestants was. De Marekerk heeft daarom een bijzondere vorm, namelijk een achthoekige centraalbouw. De preekstoel staat centraal, met de stoelen en banken eromheen gegroepeerd. De Marekerk heeft drie portalen: aan de oostzijde, aan de noordzijde onder het orgel en aan de westzijde. Het portaal aan de westzijde is in gebruik als hoofdingang. De preekstoel in de Marekerk is gemaakt naar het voorbeeld van die in de Nieuwe Kerk te Haarlem. Het plafond werd in de vermoedelijk oorspronkelijke kleuren teruggebracht. Daarnaast werden de kerkbanken aan weerszijden van het liturgisch centrum verwijderd en werden de vooroorlogse stoelen vervangen. Sinds een aantal jaren is de Marekerk intern verbonden met het Marehuis, een zalencentrum aan de Oude Vest. Op zaterdagmiddagen is de Marekerk vaak toegankelijk voor het publiek. Tijdens een aantal openstellingen wordt een concert gegeven.

Universiteit van Leiden

Ook de universiteit heeft in de voorbije eeuwen een zichtbare stempel op de binnenstad gedrukt. Noemenswaardig zijn het Academiegebouw aan het Rapenburg, met daarachter de Leidse hortus botanicus en het bezoekerscentrum van de Oude Sterrewacht, en het Kamerlingh Onnes Gebouw van de rechtenfaculteit aan het Steenschuur.

Academiegebouw

Het Academiegebouw, gelegen aan het Rapenburg, is het oudste gebouw en het hart van de Universiteit Leiden. Hoewel er in het Academiegebouw, een rijksmonument, nog steeds colleges worden gegeven, wordt het vandaag de dag vooral gebruikt voor gebeurtenissen met een zeker ceremonieel karakter, zoals afstudeerplechtigheden, redevoeringen en promoties. Het Academiegebouw is gebouwd in 1516. In dat jaar werd het gewijd als kapel voor het aan het Rapenburg gevestigde dominicanessenklooster. De gevel bestaat uit acht traveeën, voorzien van hoge spitsboogvensters. Het interieur van de kerk ging in 1566 verloren bij de eerste Beeldenstorm. Sinds 1581 wordt het gebouw gebruikt door de zes jaar daarvoor gestichte universiteit. In 1616 werd de kapel opgedeeld in twee verdiepingen, waarbij het Groot en het Klein Auditorium ontstonden. In het Groot Auditorium staat een dubbel spreekgestoelte. Alleen professoren mogen vanaf het bovenste gestoelte spreken. In het Klein Auditorium is tegenwoordig het schilderij van Johan Bernard Wittkamp uit 1848 te bezichtigen waarop burgemeester Van der Werff tijdens het beleg van Leiden zijn arm aan de uitgehongerde Leidenaars aanbiedt.

De kenmerkende toren van het Academiegebouw komt uit 1670 en werd gebouwd naar een ontwerp van Willem van der Helm. Dit was echter niet de eerste toren op het dak van het gebouw: van 1632 tot ver in de negentiende eeuw stond er op het dak ook een vierkante houten toren met het kwadrant van Snellius. Dit was de eerste huisvesting van de Sterrewacht Leiden, de oudste universitaire sterrenwacht ter wereld. Ook de Universiteitsbibliotheek Leiden was in het Academiegebouw ondergebracht, maar kreeg al in 1591 haar eigen huisvesting.

Meest bijzonder in het Groot-Auditorium zijn de twee gebrandschilderde ramen die in 1950 aan weerszijden van het spreekgestoelte werden aangebracht. Deze ramen werden gemaakt als herinnering aan de in de Tweede Wereldoorlog omgekomen medewerkers en studenten van de Leidse universiteit. Ook laten de ramen de geschiedenis van de universiteit zien. In het rechterraam zijn onder meer Willem van Oranje, een geuzenschip, G.K. van Hogendorp, Snouck Hurgronje, Thorbecke, Van Vollenhoven, Grotius, Dousa, Huizinga en Lorentz afgebeeld. In het linkerraam staat Telders centraal, met verder de klokkentoren van het Palace of Westminster (Big Ben) en verbeeldingen van de illegale pers en een Japanse en Duitse soldaat. Op de eerste verdieping is de senaatskamer, waar de muren van onder tot boven vol hangen met portretten van hoogleraren. Tegenwoordig wordt deze kamer voornamelijk gebruikt voor ceremonies als de wetenschappelijke promotie.

In het Academiegebouw bevindt zich het zogeheten Zweetkamertje. In dit kamertje wachtten examenkandidaten traditioneel de uitslag van het examen af. Nog steeds zetten vers afgestudeerden en zojuist gepromoveerden er hun handtekening op de muur. Onder de handtekeningen bevinden zich die van enkele leden van de koninklijke familie (Beatrix, Willem-Alexander), maar ook van bijvoorbeeld Winston Churchill en Nelson Mandela. Bij de ingang van het Academiegebouw bevindt zich een plaque ter nagedachtenis aan Leids alumnus Herman Coster, die in 1899 stierf in de slag bij Elandslaagte in de Tweede Boerenoorlog. In het trappenhuis en in het zweetkamertje van het Academiegebouw zijn diverse tekeningen aangebracht. De meeste daarvan zijn van de hand van Victor de Stuers, die ze in 1865 schetste. De wachtende examinandus in het zweetkamertje is in 1919 getekend door Louis Raemaekers.

Hortus Botanicus Leiden

De Hortus botanicus Leiden is de oudste botanische tuin van nederland. Aangelegd in 1590 en uitgebreid in de eeuwen daarna is de Hortus hét groene hart van Leiden. Hier kweekte Carolus Clusius de eerste grote tulpencollecties van Europa, en introduceerde Philipp Franz von Siebold ongeveer 700 tot dan toe onbekende planten uit Japan en China. Bezoekers kunnen hier terecht voor een rustgevende wandeling; onderzoekers uit de hele wereld komen hier om onderzoek te doen naar de vermaarde collectie van de Hortus.

Meer informatie vind je hier.

Lees ook: Hortus Botanicus Leiden

Oude sterrewacht Leiden

De Oude Sterrewacht van Leiden is de oudste nog bestaande universitaire sterrenwacht ter wereld. Dit historische monument speelt nog altijd een educatieve rol voor de Universiteit en de stad Leiden en wordt intensief gebruikt. Het is mogelijk om een inlooprondleiding te volgen van een half uur of een speciale rondleiding vooraf te reserveren. Een bezoek aan de sterrenwacht kan heel goed gecombineerd worden met een bezoek aan de Hortus Botanicus.

Meer informatie vind je hier.

Grachtengordel in Leiden

De ongeveer 6,5 km lange buitenste grachtengordel van Leiden (het singelpatroon) is nog geheel intact. De vroegere wallen en bolwerken dienen nu vooral als groenvoorziening. Er liggen parken, oude begraafplaatsen en de Witte Singel loopt rond de hortus botanicus en de Sterrenwacht. De Zijlsingel wordt gekarakteriseerd door het Meelfabriekcomplex dat, samen met de vroegere “Lichtfabriek” aan de Langegracht, tot de weinige overgebleven grote monumenten van het industrieel verleden van de stad behoort.

Koornbrug

De Koornbrug is een vaste stenen boogbrug met dubbele overkapping over het water van de Nieuwe Rijn. De brug verbindt de Burgsteeg met de Koornburgsteeg. Eeuwenlang werd er op de brug koren verhandeld. De eerste vermelding van een brug op deze locatie stamt uit de 15e eeuw. In 1642 werd deze brug vervangen door de huidige Koornbrug met drie bogen en chique natuurstenen fronten. De eerste steen werd gelegd op 15 december 1642. De onderkant van de brug stamt nog uit deze tijd. De brug dankt zijn naam aan het feit dat er koren werd verhandeld. In de 17e eeuw werd de brug vernieuwd. In 1824 werd een overkapping geplaatst om zo de koopwaar te beschermen. De twee overkappingen in neoclassicistische stijl zijn ontwerpen door Salomon van der Paauw, de stadsarchitect van Leiden. In de overkapping bevindt zich het stadswapen van Leiden (sleutels) omgeven door korenaren. Onder het dak werd het koren opgeslagen. De gaten in het plafond dienden als ventilatie.

Rapenburg

Het Rapenburg is de bekendste gracht van Leiden. Het Rapenburg was tot 1389 een vestgracht en de zuidelijke rand van het centrum van Leiden; de naam ‘Rapenburg’ wordt voor het eerst genoemd in 1360. Aan de gracht bevinden zich veel statige panden. De kozijnen van deze monumentale huizen zijn telkens in eenzelfde kleur donkergroen en crèmewit geschilderd. Hier vind je het Academiegebouw, het bestuursbureau en diverse andere gebouwen van de Universiteit Leiden, vele studentenhuizen, het Rijksmuseum van Oudheden, de Hortus botanicus Leiden en het Sieboldhuis. Jaarlijks wordt op het water van het Rapenburg het Rapenburgconcert gehouden.

Het begin van het Rapenburg aan de kant van de Breestraat wordt gemarkeerd door de Gijselaarsbank. Deze bank werd in 1920 geplaatst als eerbetoon aan Nicolaas Charles de Gijselaar, burgemeester van Leiden tussen 1910 en 1927, als dank voor zijn goede zorg voor de bevolking tijdens de Eerste Wereldoorlog. De burgemeester was overigens zelf de voorzitter van de commissie die de bank liet plaatsen.

Al in de 17e en 18e eeuw werd het Rapenburg de mooiste straat van Europa genoemd, door hoogleraar Johannes Polyander à Kerckhoven, geciteerd in het boek Les délices de Leide (1712) en in Les délices de la Hollande (Parival, 1660): “van alle werelddelen is Europa het mooiste werelddeel, van Europa zijn de Nederlanden het mooiste land, van de Zeventien Provinciën is Holland de mooiste, van de Hollandse steden is Leiden de mooiste, en van alle straten en grachten van Leiden is het Rapenburg de mooiste”. Met hetzelfde citaat begint Frans Kellendonk zijn “spookverhaal” Letter en geest (1982) dat zich afspeelt in de Universiteitsbibliotheek Leiden, die meer dan 400 jaar gehuisvest was aan het Rapenburg.

Enkele leden van de Koninklijke familie hebben tijdens hun studie aan het Rapenburg gewoond: prins Alexander (Rapenburg 22), prins Willem (Rapenburg 24), prinses Beatrix (Rapenburg 45) en koning Willem-Alexander (Rapenburg 116). Op het balkon van Rapenburg 56 is de balkonscène opgenomen uit de film Soldaat van Oranje (1977) van Paul Verhoeven. Op de benedenverdieping van dit pand is sinds 1968 Café Barrera gevestigd.

Musea in Leiden

In Leiden zijn meerdere grote musea, die ontzettend leuk zijn voor kinderen:

Naturalis Biodiversity Center

Je onderdompelen in de wonderlijke wereld van de natuur: dát is wat Naturalis in het kort inhoudt. In de zomer van 2019 zijn ze na een grondige renovatie geopend voor het publiek. Freek Vonk, de bekende bioloog, draagt hier en daar ook zijn steentje bij. Je gaat door de tijd van het bestaan van de aarde heen en komt van alles tegen. Waarbij de grootste troef natuurlijk de T-rex Trix is. En er zijn niet alleen tentoonstellingen, maar ook leuke workshops!

Meer informatie vind je hier.

Lees ook: Naturalis Biodiversity Center Leiden met kinderen

Corpus

Corpus is ook al zo boeiend. Hier maak je opnieuw een ontdekkingstocht, alleen doe je het nu door het lichaam heen! Deze reizen doe je met een vaste vertrektijd, dus je zal moeten reserveren! Vanaf de knie tot aan de kruin: zo loop je door het menselijk lichaam, waarbij je begeleid wordt door een audiotour. Deze ‘reis’ is geschikt vanaf zes jaar. Natuurlijk staat er ook horeca voor je klaar! De reis zelf duurt 55 minuten. Maar daarna kan je nog zelf door “mijn Corpus” lopen, waar je leuke games en testjes kan doen, uiteraard om nog meer te weten te komen over dat wonderlijke mensenlichaam.

Meer informatie vind je hier.

Waterland in Rijksmuseum Boerhaave

Een wetenschappelijke watertuin voor onze kleine deugnieten. Heerlijk spelen met water en dan is het nog leerzaam ook. Hm, wat willen we nog meer? Zoals ze zelf zeggen: “Waterland Boerhaave is een wetenschappelijke speeltuin in de monumentale binnenplaats van het museum waar kinderen kunnen ervaren wat er nodig is voor droge voeten in ons land.”

Meer informatie vind je hier.

Lees ook: Rijksmuseum Boerhaave bezoeken

Rijksmuseum voor Oudheden

Ontmoet de oude Egyptenaren, Grieken en Romeinen en maak kennis met de oudste bewoners van het Nabije Oosten en Nederland. Het Rijksmuseum van Oudheden is een bijzonder museum voor jong en oud. Ontdek de spannende mummies, bewonder de machtige keizers en loop rond in een echte Egyptische tempel. Het museum organiseert spraakmakende tijdelijke tentoonstellingen en speciale kinderactiviteiten.

Meer informatie vind je hier.

Lees ook: Rijksmuseum voor Oudheden met kinderen

Volkenkunde

Al sinds 1837 verzamelt het Leidse Museum Volkenkunde het cultureel erfgoed van de wereld: duizenden jaren oude kunstschatten, beelden van Inca’s en Azteken, Chinese schilderingen en Afrikaanse bronzen. Naast de vaste tentoonstelling zijn er altijd extra activiteiten. Zo laten kunstenaars hun eigen kijk op volkenkunde zien in de museumtuin. De tuin en het restaurant van het museum zijn gratis toegankelijk.In Museum Volkenkunde kan jong en oud een wereldreis maken langs de duizenden jaren oude kunstschatten van alle continenten. Ook alledaagse gebruiksvoorwerpen als kleren, eetgerei en speelgoed maken de collectie bijzonder.

Meer informatie vind je hier.

Parken & Natuur

Vooral in de binnenstad vormt het water een belangrijk onderdeel van het straatbeeld. Naast de Oude en de Nieuwe Rijn die de hartlijn vormen, heeft de stad diverse grachten en singels. De bekendste gracht is het Rapenburg. Buiten het centrum verbinden naast de Rijn, riviertjes, kanalen en voormalige trekvaarten als de Zijl, de Haarlemmertrekvaart en de Trekvliet de stad met grote water- en recreatiegebieden net buiten de stad zoals Vlietland, de Kagerplassen en het Valkenburgse Meer.

De singels vormen ook een belangrijke groenvoorziening voor de stad, waar diverse parken als het Plantsoen, Ankerpark, Huigpark en de Hortus Botanicus op de plaats van de voormalige stadswallen zijn aangelegd. Buiten de binnenstad heeft de stad met de Leidse Hout een groot stadspark en kleinere wijk- en buurtparkjes zoals het Bos van Bosman en het Park Merenwijk met kinderboerderij.

Boerderij ’t Geertje

In Zoeterwoude (naast Leiden) kan je terecht bij ‘t Geertje. Een biologische boerderij, waar je kan kennis maken met allerlei dieren, zoals koeien, geiten en varkens. De geitjes mogen gevoerd worden, je kan een kano huren of een roeiboot (of je gaat mee met de rondvaartboot), er zijn leuke wandelroutes en je kan zelfs op een pony rijden. Er is dus van alles te zien en te beleven en daarmee ook een heerlijk uitje voor de allerkleinsten. Want kinderen en dieren: een mooiere combinatie kan je niet krijgen!

Meer informatie vind je hier.

Lees ook: Boerderij ’t Geertje

Recreatiegebied Vlietland

In Recreatiegebied Vlietland zijn vele vormen van dagrecreatie mogelijk. Zo kan je een sloep of motorboot huren en heerlijk varen over de plas. Ook is er een prachtig Klimpark. Recreanten kunnen verder genieten van een in de Randstad welhaast ongekende rust en natuur.

Daarnaast kun je de dag afsluiten met een hapje & drankje bij het Waterfront dat beschikt over een prachtig terras dat uitkijkt op het meer. Vanaf 1 februari 2019 is het kinderpaleis uitgebreid met een uitdagende binnenspeeltuin. Het kinderpaleis bevindt zich achter de vouwwand van het speeltuingebouw. Daar kunnen kinderen bij minder mooi weer of tijdens partijtjes gebruikmaken van allerlei speelgoed, karretjes, fietsjes en een springkussen.

Meer informatie vind je hier.

Lees ook: Storm Aquapretpark Leiden

Polderpark Cronesteyn

Aan de zuidoostkant van de stad ligt polderpark Cronesteyn, op het terrein van voormalig Kasteel Cronesteyn in de Cronesteynse polder. Dit park bestaat uit verschillende cultuurlandschappen en het heeft een reigersbos. Verder zijn er een bezoekerscentrum en een minicamping. Via dit park staat de stad in verbinding met het Groene Hart. In 1982 werd het polderpark gerealiseerd naar het ontwerp van Evert Cornet. Het park is geworden tot ontmoetingsplek, rustpunt, historisch monument en speciaal biotoop. In het park zijn wandel- en fietspaden aangelegd, op de fietspaden is ook goed te skaten. Daarnaast zijn er o.a. een moerastuin, een waterspeelplaats, een landgoedbos en een camping te vinden. Ook is er een bos waar ieder jaar reigers broeden. In het park is het theehuis De tuin van de smid (voorheen bezoekerscentrum ‘Het Reigersbos’) te vinden. Het theehuis is iedere dag geopend.

Meer informatie vind je hier.

Het Plantsoen

Het Plantsoen is een negentiende-eeuws stadspark en de naam van de aanliggende straat. Het stadspark in Engelse landschapsstijl is gelegen op de voormalige bolwerken langs de Zoeterwoudsesingel. Het park werd vervolgens tussen 1835 en 1842 aangelegd. De voormalige muzieksociëteit Musis Sacrum had van 1870 tot 1929 een stuk park tot haar beschikking op een heuvel op het oostelijke bolwerk, waar zij een paviljoen, muziektent en terras hadden. In 1928 werd dit complex gesloopt en de heuvel afgegraven. Het Plantsoen is een gemeentelijk monument en heeft sinds 1867 een volière. Ook was er ooit een deel van de singel ingericht als zwanen- of eendenvijver. Sinds 27 juni 2012 heeft het plantsoen weer een vijver met fontein.

(Indoor) Speeltuinen Leiden

Speeltuin Vogelenwijk

Speeltuin “Vogelenwijk” is een prachtige groene speeltuin. Gelegen aan de rand van Leiden, op de grens met Oegstgeest , kunnen de kinderen naar hartelust ravotten. Veel groen en speelwater nodigen uit om naar onze speeltuin te komen.

Meer informatie vind je hier.

Speeltuin Merendroom

De speeltuin bestaat uit drie delen één voor de kleine kinderen, één voor de grote kinderen en een midgetgolfbaan waar kinderen onder begeleiding gebruik van kunnen maken. Er is een kleine binnenruimte die wordt gebruikt voor de spelotheek die in onze speeltuin is gevestigd. In de wintermaanden wordt er op zaterdagmiddag geknutseld. Ook kan je hier snoep, chips, ijs, drinken en snacks kopen.

Meer informatie vind je hier.

Bubbel Jungle

Wil je even geen geschiedenis, maar enkel en alleen plezier maken? Als je even het water oversteekt, naar Leiderdorp toe, dan kom je al terecht bij een ontzettend leuk speelparadijs: de Bubbel Jungle. Niet alleen maar een speelparadijs in de zin van grote speeltoestellen, maar met nog veel meer extra mogelijkheden. Je kunt kiezen om alleen naar de Speelstad te gaan, maar waarom zou je het niet combineren met Golf in the Dark, het Klimpark of Lasergamen? Nou, als dat geen dagvullend geheel meer is… Of je gaat met de jongste naar de speelstad, terwijl de grote broers en zussen zich uitleven met papa (of juist mama, natuurlijk) bij het lasergamen? Lekker klimmen in het klimpark, terwijl je babybroertje in zijn speelhoek aan het klimmen is…alles kan!

Meer informatie vind je hier.

Lees ook: De leukste binnenspeeltuinen in Nederland

Activiteiten in Leiden

Rondvaart Leiden

Leiden is net als Amsterdam en Delft een prachtige stad om een rondvaart doorheen te maken! Door de vele grachten heeft Leiden een uitgebreid netwerk van waterwegen waardoor u, als bezoeker, zich heel gemakkelijk door Leiden kan verplaatsen. Het mooie is dat heel veel bezienswaardigheden in Leiden direct aan het water liggen waardoor een rondvaart door Leiden ook een prachtige gelegenheid biedt om de stad te bekijken vanuit een boot op het water. De rondvaarten aangeboden door een aantal verschillende rederijen.

Meer informatie vind je hier

Zwemmen

Leiden heeft twee overdekte zwembaden en een openlucht zwembad die niet alleen worden gebruikt voor zwemles of baantjes trekken maar je ook terecht kan voor recreatief zwemmen. Sportcomplex De Zijl heeft een sporthal en zwembaden. Je kan kiezen tussen een wedstrijdbad en een recreatiebad met buitenbad, 45 meter lange glijbaan en stroomversnelling. Het Vijf Meibad heeft een 25-meter-bad met beweegbare bodem en een instructiebad met een minimale temperatuur van 32 graden. Zwembad De Vliet is een openluchtzwembad waar je van eind april tot begin september kan zwemmen. Hier is ook een ligweide en een glijbaan.

Eten en drinken

Brasserie Buitenshuis

Bij Brasserie Park in Leiderdorp en bij Brasserie Buitenhuis aan het Valkenburgse meer kunnen kinderen iedere zondagmiddag gratis komen knutselen! Bij mooi weer gebeurt dit natuurlijk lekker buiten! En iedere week is het knutselwerkje weer een verrassing.

Meer informatie vind je hier.

La Place Zoeterwoude met Swetse Speeldernis

Als je op de A4 rijdt van Den Haag richting Amsterdam zie je het aan je rechterhand liggen; het La Place restaurant. Onlangs is dit helemaal verbouwd. Nu is een La Place restaurant misschien niet heel bijzonder, toch is dit een aanrader met de kinderen. Want terwijl jij heerlijk op het terras zit met een hapje of drankje kunnen de kinderen spelen in de natuurspeeltuin. Ook is er een speciaal ontdekkingspad dat leuk is om te lopen met kinderen. Er is ook een soort winkel / infocentrum Boer en Goed rondom biologische voeding. En je kan hier gratis parkeren.

Meer informatie vind je hier.

Kids Concept Store & Cafe Kleine planeet

De Kleine Planeet is een gezellig familiecafé met kinderwinkel in één. Hier kan je terecht voor een goede kop koffie of thee, lunch met gezonde en lekkere keuzes en een winkel met duurzaam kinderspeelgoed, boekjes, cadeautjes en meer. En vooral alle ruimte voor kinderen om te spelen en te ontdekken terwijl ouders even rusten en genieten. Zo vind je in het lunch-gedeelte een hele leuke speeltent/ box voor de kleintjes.

Meer informatie vind je hier.

Evenementen in Leiden

Een compleet overzicht van alle evenementen vind je hier.

Leidens Ontzet

Ieder jaar wordt met Leidens Ontzet op feestelijke wijze herdacht dat op 3 oktober 1574 een einde kwam aan de maandenlange Spaanse belegering van de stad. Die dag hoeven de kinderen dus ook niet naar school maar brengen een bezoek aan de kermis of het festival.  In de stad hangt de geur van haring, vers (wit) brood en hutspot. Dit feest wordt al sinds de 16e eeuw gevierd! Als monument voor het Leidens ontzet schonk Willem van Oranje Leiden een Universiteit die al vier maanden na het ontzet werd ingewijdt!

Sinterklaashuis

In De Waag in Leiden (naast het stadhuis) komt Sinterklaas ieder jaar overnachten. Zeker een bezoekje waard!

Meer informatie vind je hier.

Lees ook: De leukste sinterklaasuitjes met sinterklaashuizen

Drijvende kerstmarkt Leiden

De enige drijvende Kerstmarkt van Nederland vind je in Leiden. Midden op de Nieuwe Rijn in het centrum van de historische binnenstad is de Kerstmarkt van Leiden te vinden. Vanwege de unieke setting weten ieder jaar weer ruim honderdduizend mensen de weg naar het centrum van Leiden te vinden. Nederland en water, ze horen bij elkaar. De Kerstmarkt zelf is van gemiddelde grootte en bestaat uit ongeveer zeventig kraampjes bomvol met de leukste kerstcadeaus en lekkernijen. Er zijn zelfs een nostalgische kermis en een heuse drijvende schaatsbaan aanwezig waar je je schaatskunsten kunt vertonen. Als je meer van de stad Leiden wilt zien is het verstandig om een rondvaart te boeken. De Kerstmarkt van Leiden is vrij toegankelijk.

Meer informatie vind je hier.

Uitjes in de omgeving van Leiden

Ook in de omgeving van Leiden is er een hoop te zien en doen. Natuurlijk ligt Den Haag vlakbij in de buurt met onder andere Duinrell en Madurodam. Iets dichterbij vind je Vlinders aan de Vliet. Op een half uurtje rijden bij Leiden vandaan ligt Alphen aan den Rijn. Hier vind je twee leuke parken voor kinderen én hun ouders.

Archeon – Alphen aan de Rijn

Het Archeon is een openlucht themapark waar je de geschiedenis van ons land echt beleeft. Er zijn drie tijdvakken (de prehistorie, de Romeinse tijd en de Middeleeuwen) waar je echt buiten in rondloopt en niet alleen dingen ziet, maar waar je ook zelf je echt in die tijd waant door de Archeotolken, die echt inwoners uit die tijd uitbeelden. Ook word jij uitgedaagd om mee te doen met diverse activiteiten.

Meer informatie vind je hier.

Lees ook: Museumpark Archeon

Avifauna – Alphen aan de Rijn

Avifauna is een vogelpark, wat misschien voor kinderen minder boeiend klinkt. Maar de vogels zijn niet alleen prachtig om te zien, er zijn ook andere dieren te bewonderen, zoals aapjes. Maar eerlijk is eerlijk: de dag kan niet meer stuk door de gigantische speeltuin die erbij ligt met heel leuke zaken zoals bootjes en botsauto’s, waterpret en gewoon heel hoge glijbanen. Lekker spannend, hoewel het maar de vraag is wat je kind spannender vindt: die hoge glijbaan of toch het voeren van de lori’s? Overigens is dit uitje ook heerlijk te combineren met een rondvaart met van der Valk, of een bezoek aan het erachter gelegen overdekte zwembad!

Meer informatie vind je hier.

Lees ook: Avifauna

Madurodam – Den Haag

Hoe leuk is het om je als klein kind jezelf ook eens groot te voelen! In Madurodam kan dit. Hier ontdek je waar een klein land groot in is. Heel leuk om de kinderen te laten zien waar Nederland voor staat en wat er allemaal in Nederland te doen is. Zo kan je bijvoorbeeld als DJ een eigen mix maken, kan je leren vliegen op Schiphol en kan je avonturen beleven in de haven van Rotterdam en zorg je dat Nederland niet onder water komt te staan. Door de Oosterscheldekering op tijd dicht te doen, zorg je samen dat het land niet onder water komt te staan.

Hier vind je meer informatie.

Lees ook; Dagje uit Madurodam

Landgoed de Olmenhorst – Lisserbroek

De leukste pluktuin vind je in Lisserbroek, namelijk Landgoed de Olmenhorst. Je kunt hier appels en peren plukken en er worden regelmatig leuke workshops georganiseerd voor zowel kinderen als volwassenen. Ook is er een speeltuin en de gelegenheid om een hapje te eten. Je kunt je makkelijk een hele middag vermaken in de Olmenhorst! Er worden het hele jaar door leuke activiteiten georganiseerd voor jong en oud. Zo kun je hier appels en peren plukken, workshops volgen, is er een openluchttheater, diverse markten door het jaar heen, een speeltuin en ga zo maar door.

Meer informatie vind je hier.

Lees ook: Pluktuin Nederland; de leukste bloemen en fruit plukken ook met kinderen

Duinrell – Wassenaar

Wij wonen vlakbij Duinrell, een uit de kluiten gewassen speeltuin / bungalowpark. Ideaal dus voor schooluitjes, uitstapjes met de wijkvereniging of een andere club. Zo ben ik er ooit eens geweest voor een zoveel jarig jubileum met de toneelvereniging, was het het jaarlijkse uitje met een groep jongeren uit de kerk en een ‘werkweekend’ waarbij plezier en workshops / overleg elkaar afwisselden vanuit de scouting. Als kind was de rodelbaan mijn grote favoriet. De glijbanen in het Tikibad doen het ook altijd goed. Jammer alleen dat het water daar eigenlijk te koud is voor kleine kinderen. We hebben toen vooral in het bubbelbad gezeten, zelfs het peuterbadje zelf was net aan. De nieuwste attracties zijn ook erg leuk voor oudere kinderen / volwassenen. Als jong kind valt het wel mee. Je kan hier trouwens ook een weekend kamperen op de Duinrellcamping.

Meer informatie vind je hier.

Lees ook: Duinrellcamping & huisje; Met bezoek Tikibad & attracties
Lees ook; Duinrell & Tikibad dagje uit met kinderen

Kasteel Duivenvoorde – Voorschoten

Om maar meteen met de deur in huis te vallen (of in dit geval met de poort in het kasteel…): dit kasteel wordt nog altijd bewoond! Maar niet getreurd, want sinds 1963 zijn bezoekers welkom, dus dat scheelt weer. De stichting, die sindsdien bestaat, organiseert leuke activiteiten, ook voor kinderen. Lekker griezelen met Halloween, bijvoorbeeld. Wil je gewoon het kasteel bezoeken? Kies dan voor de familierondleidingen, die gegeven worden op iedere woensdag- en zondagmiddag tijdens het museumseizoen. Het kasteel biedt ook andere rondleidingen aan voor kinderen, maar deze zijn op aanvraag. Vanaf hier lopen er ook veel wandelingen richting de Horsten in Wassenaar.

Meer informatie vind je hier.

Lees ook: Kasteel Duivenvoorde met kinderen

Een stukje geschiedenis

De stad ontstond als dijkdorp tegenover een kunstmatige heuvel aan de samenvloeiing van de Oude en de Nieuwe Rijn. Rond 860 werd het toenmalige dorp Leithon genoemd. Op deze heuvel was een burcht en daar woonde een leenman van de bisschop van Utrecht, maar de burcht kwam omstreeks 1100 in handen van de graaf van Holland. De gunstig gelegen nederzetting kreeg stadsrechten en ontwikkelde zich met haar bloeiende lakennijverheid. In 1389 werd de stad uitgebreid met het stadsdeel tussen Rapenburg en de Witte Singel. Tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten werd Leiden verschillende keren belegerd, zo werd de stad in 1420 veroverd door hertog Jan van Beieren en in 1481 door keizer Maximiliaan. Op 1 maart 1512 stortte de ruim 100 meter hoge toren van de Pieterskerk in bij een storm. De toren, één van de hoogste van Nederland, werd nooit herbouwd.

In 1572 koos de stad de zijde van de anti-Spaanse opstand. De Spaanse landvoogd Requesens belegerde in 1574 de stad (Leidens Ontzet). Van de 15.000 inwoners verloor tijdens het beleg ongeveer een derde deel het leven. Nadat het beleg was afgeslagen kreeg de stad in 1575 met de Universiteit Leiden de eerste universiteit van Nederland. De universiteit voert als motto Praesidium Libertatis, dat ‘bolwerk van de vrijheid’ betekent.

In de 17e eeuw kwam de stad opnieuw tot grote bloei, dankzij de impuls die vluchtelingen uit de Zuidelijke Nederlanden gaven aan de lakennijverheid met hun kennis van technieken voor het maken van lichter laken. In de Gouden Eeuw was Leiden op Amsterdam na de grootste stad van Nederland. De bevolkingsgroei maakte aanleg van nieuwe grachten en singels noodzakelijk. Het huidige centrum van Leiden, herkenbaar aan het singelpatroon, werd in 1659 voltooid. In de 18e eeuw raakte de textielnijverheid in verval, door protectionistische maatregelen in Frankrijk en de lonen, die vanwege de kosten van levensonderhoud in het gewest Holland relatief hoog moesten zijn. Het gevolg was een gestadige daling van het inwonertal van Leiden.

Op 12 januari 1807 vond de Leidse buskruitramp plaats, waarbij ongeveer 150 burgers om het leven kwamen. Koning Lodewijk Napoleon bezocht persoonlijk de stad om de hulp aan de slachtoffers te coördineren. Op de plaats van de door de ontploffing veroorzaakte “ruïne” werden later het Van der Werfpark en het Kamerlingh Onnes Laboratorium aangelegd.In 1842 werd de voor Leiden zeer belangrijke spoorlijn naar Haarlem in gebruik genomen. In 1866 werd de stad getroffen door de laatste grote epidemie (cholera). Deze leidde in 1868 tot de start van de bouw van het nieuwe Academisch Ziekenhuis.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Leiden zwaar getroffen door geallieerde bombardementen. De omgeving van het station en de Marewijk werden vrijwel geheel met de grond gelijk gemaakt. Het historische centrum bleef gespaard. Het huidige Leiden profileert zich vooral als een centrum van wetenschappelijke kennis en nieuwe technologie. Daarnaast speelt ook het toerisme een steeds belangrijkere rol in deze historische vestingstad.

Wat is jouw favoriete uitje in Leiden of omgeving?