Schiedam; een stad, of eigenlijk misschien meer een dorp maar omdat het tegen Rotterdam aanligt voelt het als een stad, waar ik nog geen 15 minuten met de auto vandaan woon. Zeker nu de A4 is doorgetrokken. En toch ben ik er niet verder geweest dan de bioscoop en onlangs het Stedelijk Museum. Toen ik werd uitgenodigd om deel te nemen aan een tour langs de Schiedamse Molens had ik eerst zoiets van ‘welke molens dan’, gevolgd door ‘dat is lekker dichtbij’ en toen ik jeneverproeverij en andere lekkernijen zag staan was ik nieuwsgierig. Niet dat ik zo’n jeneverliefhebber ben, maar proeven kan geen kwaad.
De molenroute Schiedam
De stichting Schiedamse Molens heeft een molenroute ontwikkeld die je kan terugvinden op de website en waarschijnlijk in de toekomst ook onder begeleiding van een vrijwillige gids gelopen kan worden op woensdagmiddag of in het weekend. Wij liepen de tour als een soort proef. De tour gaat langs zes molens; ieder met een eigen ‘verhaal’ in het hartje van het oude centrum van Schiedam. Een gedeelte waar je anders niet snel komt, maar zeker wel de moeite waard is. Je vindt hier veel grachten, oude luxe grachtenpanden afgewisseld met branderijen en werkplaatsen. De wandeling duurt ongeveer 1,5 uur.
De zes stadmolens zijn de enige die er nog zijn van de 35 die er ooit stonden in de stad en in de tijd dat de jeneverbrouwerij op zijn hoogtepunt was. Die brouwerijen hebben de stad ook de bijnaam ‘zwart Nazareth’ gegeven. Zwart vanwege de stank van de mout en de kolen die er werden gestookt. Er hing dus altijd een vieze vette lucht, gelukkig is daar nu niets meer van te merken en genoten we zelfs van het zonnetje.
De molens van Schiedam zijn uniek, aangezien het de hoogste molens ter wereld zijn, met een hoogte van meer dan 40 meter. De molens zijn zo hoog omdat Schiedam ooit zeer welvarend was vanwege de jeneverindustrie. Ze maalden graan voor de bakkers en voor de branders die moutwijn stookten voor de jeneverindustrie. En daar moest natuurlijk voldoende opslag voor komen. Dus als er een molen opnieuw gebouwd werd vanwege brand of van hout naar een stenen molen werden ze iedere keer iets hoger.
De kameel
Het bijzondere aan deze molen is niet alleen dat het de nieuwste molen is. Weliswaar gebouwd op de plaats waar vroeger al een molen stond, maar sinds 2010 een nieuwe. Hierdoor is hij wel wat smaller dan de andere molens, maar met name de ‘grot’ die je hebt aan de waterkant. Dit is een opening waar boten naar binnen konden varen om te laden en daarna weer verder konden gaan. Deze molen wordt vooral gebruikt voor bijvoorbeeld scholen die hier een techniekles in de praktijk willen doen of iets dergelijks.
Hier werden we ontvangen met de sappen en slowjuices van Sajoer met namen zoals Slanky Janky, Anti Hangover, Green Monster en Heartbeat. En stroopwafels van Stroop Rotterdam Dit waren niet zomaar stroopwafels maar waren gemaakt met ingrediënten zoals citroen, zeezout en rozemarijn. Met name de citroen was echt heel erg lekker en al snel de favoriet van de groep.
De Walvisch
Deze molen, die is vernoemd naar de Walvisstraat en daarmee de populaire walvisvaart in Groenland, is momenteel in restauratie en gaat in 2018 open. Daar komen dan de molenwinkel en het molenmuseum in samen. Op de begane grond heb je de winkel, en via een trap kom je op een verdieping met werkplekken en wifi. Verder omhoog kom je in het museum waar er een verdieping wordt gereserveerd voor een Panorama Mesdagachtige voorstelling dat wordt geprojecteerd op de ronde muren van de molen. De tekeningen zagen er in ieder geval veelbelovend uit.
De Drie Koornbloemen
Dit is de oudste nog bestaande molen in Schiedam en komt uit 1770. Uniek aan deze molen is dat dit de enige is van het rijtje met een molenaarshuis. Momenteel woont daar een stel waarvan de man vrijwilliger molenaar is en Gabriëlle ook een blogger en meeliep met de wandeling. Hier vind je haar blog over met tips voor bezienswaardigheden in Schiedam. Ze vertelde dat er regelmatig Chinese toeristen staan te turen voor het raam.
In de molen zelf is nu tijdelijk de molenwinkel ondergebracht. Hier vind je een assortiment van maar liefst 500!!! verschillende producten. Waaronder natuurlijk alle soorten meel die je maar kan bedenken. Ook verkopen ze diverse mixen voor onder andere een notencake of Italiaans brood en er wordt regelmatig geëxperimenteerd met nieuwe producten. We hebben een paar mogen proeven en het was echt heel lekker. Ik heb er achteraf spijt van dat ik niet meteen een zak heb meegenomen voor thuis.
Meer informatie vind je hier.
De vrijheid
Dit is de hoogste stadsmolen van Schiedam en de enige die ook echt nog in werking is en niet alleen ‘voor de show’ ronddraait. Hij wordt dan ook gerund door een ‘echte’ molenaar die daarvan zijn werk heeft gemaakt. Dat is vrij uniek want de rest van de molens wordt draaiende gehouden door vrijwillige molenaars. Als je binnenkomt zie je de opslag met de vele zakken meel klaarliggen en hoor je de molen aan het werk. De meel wordt niet alleen verkocht in de molenwinkel, maar ook aan bakkerijen in Schiedam en omgeving, kinderdagverbijven, horecagelegenheden, start-ups in de foodsector en ook internationale gerechten zoals de ramen noodles van Shunmen.
In deze molen maakten we ook de klim naar boven om niet alleen te zien hoe het malen precies in zijn werk gaat maar ook te genieten van het geweldige uitzicht. Zo zag je aan de ene kant Rotterdam, met de Euromast half verscholen achter een flatgebouw, en aan de andere kant de havens van de Maasvlakte. Het waaide aardig hard, dus de wieken bleven voorbij zoeven. Nu heb ik niet snel last van hoogtevrees, maar dit was op het randje. Dat begon al toen ik naar boven liep; het besef dat je straks dus ook weer naar beneden moet op de steile trap en op de planken die er boven liggen. Zelfs als je weet dat het tussen je oren zit. Ik was niet de enige die daar last van had dus de klim naar beneden duurde iets langer dan naar boven maar was het zeker waard. Gelukkig ging het na de eerste trap iedere keer een stukje soepeler en vertrouwder. Gewoon iets wat je veel moet doen dus.
Molen de Noord
Dit is de enige molen die we tijdens de tour hebben overgeslagen. In deze molen zit echter een heel klassiek restaurant met Hollandse kaart. Een restaurant met lekker eten op een unieke, typisch Hollandse plaats en daardoor bijvoorbeeld ook regelmatig wordt bezocht door de premier met buitenlandse gasten, zoals Angela Merkel en een president uit Afrika. Als het zonnetje schijnt kun je ook prima buiten zitten.
Naast de molen staat een oude bak waar het residu werd opgeslagen voordat het werd afgevoerd naar de boeren in de buurt om gebruikt te worden als veevoer. Daarnaast ligt ook een oud schip waarvoor er plannen liggen om die op te knappen en te voorzien van een mast zodat hij weer kan varen. Een paar meter verder ligt ‘De Kabouter’, deze ligt wel in het water. De motor is onlangs volledig gereviseerd en binnenkort gaan de silo’s er uit zodat ze deze kunnen gebruiken om met een groep van circa 20 personen rondvaarten te maken of evenementen te bezoeken.
Molen De Nieuwe Palmboom
De oorspronkelijke molen komt uit 1781, maar is in 1901 na een brand vervangen door een nieuwe molen, vandaar de naam. Deze molen doet nu ook wel dienst als museummolen. Boven vind je een tentoonstelling over de geschiedenis, techniek van de molen en het ambacht van molenaar. Beneden vind je de balie met een aantal souvenirs en je kan hier zitten voor een drankje. Het museum is van dinsdag t/m zondag te bezoeken. Als de restauratie van de Walvisch klaar is, verhuist het museum naar die molen en krijgt deze molen een andere bestemming.
Meer informatie vind je hier.
Molenwerkplaats
Natuurlijk moeten al deze molens ook onderhouden worden, daarom bezochten we ook de molenwerkplaats. Deze ligt in het centrum, precies tussen de molens in. Vanuit hier kunnen ze de molens renoveren, of maken als er iets kapot gaat. Niet alleen in Schiedam maar ook de rest van Zuid-Holland en Zeeland. Ondanks de moderne apparaten is het toch vooral nog een baan waar je veel met de handen werkt. Binnen is er daarom de ruimte om alle apparaten aan de kant te schuiven zodat ze een volledige molenkap kwijt kunnen. Om daarna als een soort Ikeapakket naar de bestemming te brengen.
Meer informatie vind je hier.
Wat zijn nog meer bezienswaardigheden en aanraders in Schiedam?
Naast de molens is er in Schiedam nog veel meer te zien en doen waardoor je het prima kan combineren met een dagje uit. Daarvoor hoef je echt niet naar het naastgelegen Rotterdam of het iets verderop gelegen Delft uit te wijken. Sterker nog; er zijn plannen om juist het toerisme in Rotterdam ook een beetje te verspreiden over andere steden zoals Schiedam. Net zoals Muiderslot wordt gepromoot als ‘Amsterdam Castle’. Want voor zoiets als molens kun je echt niet alleen terecht bij Kinderdijk.
- Een bezoek aan de Babbersmolen net buiten de stad. Deze watermolen in een typische traditioneel Delflands landschap is niet alleen met groepen te bezoeken maar ook individueel. Er wordt gewerkt aan een bezoekerscentrum. Wat heel leuk is voor de kinderen is de minipolder die je hier vindt. Deze is voorzien van sloten, poldervaart met sluizen en een watermolen. Want wat als de polder onder water komt te staan… Dan moet er hard gewerkt worden.
- De fluisterboot; bij de museummolen kan je daarvoor kaartjes kopen. Als het museum in 2018 is verhuisd beginnen de rondvaarten ook daar.
- Pop-up cafe Sjiek; zoals de naam al zegt (sjiek: is limburgs voor leuk en gezellig) is het goed toeven in het café. De menukaart heeft voor ieder wat wils en verandert diverse keren per jaar. De Sjieke chef kookt met de seizoenen mee en probeert zoveel mogelijk biologisch te koken. Bij mooi weer kan je plaats nemen op het terras aan het water.
vanwege een verbouwing zit het tijdelijk op een andere plek maar er hangt een unieke sfeer. Je kan hier terecht voor een hapje en een drankje. Waaronder natuurlijk de lokale jenever van Ketel 1. - Naast het Stedelijk Museum dat ik in de inleiding al noemde waar je niet alleen kan kijken maar ook zelf aan de slag kan gaan om je eigen kunstwerk te maken heb je ook nog het Nationaal Jenevermuseum en het Borrelmuseum.
- Speelpolder het WIJland; op een aantal plekken in Zuid-Holland vind je speelpolders, dit zijn grote natuurspeeltuinen waar kinderen lekker kunnen verdwalen in het bos, met water spelen en klimmen en klauteren.
- Fort Drakensteijn is een bijzondere speeltuin aangezien het ook geschikt is voor kinderen met een handicap; iedereen kan hier met plezier spelen. Op de naastgelegen kinderboerderij staat het contact met dieren centraal zodat ze los rond lopen en geaaid en geknuffeld mogen worden door de (jonge) bezoekers. Naast de kinderboerderij ligt de Heemtuin ’t Hoefblad. In deze heemtuin zijn vele typisch Zuid-Hollandse landschappen in het klein nagebootst. De dijken, de grienden, de kleiput, het duingebied, het bos, de akker, de spoordijk en het verlandingsgebied hebben ieder een eigen, specifieke natuurwaarde.
- Het speeleiland is een speeltuin in een park in Schiedam Nieuwland dat wordt gerund door vrijwilligers zodat er altijd toezicht is. Bij de speeltuin is een terras met een kiosk waar je terecht kunt voor tussendoortjes zoals chips, snoep en tosti’s. Ook kun je er koffie en frisdrank halen. Voor een klein bedrag kun je je hier de hele dag vermaken. Regelmatig worden er leuke activiteiten georganiseerd.
Meer informatie vind je hier.
Zoals ze zelf zegt is ze besmet met het reisvirus en eist ze het liefste de hele wereld over. Ook gaat ze graag op ontdekking in eigen land en probeert de vele uurtjes achter de laptop te compenseren met quality time doorbrengen met het gezin.Ze is altijd in voor een spontane actie.
- Essentiële items die je niet mag vergeten op vakantie - 15 februari 2024
- Op vakantie naar Australië & Nieuw-Zeeland - 23 januari 2024
- 10 Leukste zomerkampen met kinderen - 4 december 2023
Leuke blog geworden! Mooie foto’s, ik ben vergeten om veel foto’s te maken dus ben nog even foto’s gaan maken die ik miste. Bedankt dat je mijn blog linkt ?
Bedankt voor je uitgebreide verslag en mooie foto’s. De feiten kloppen niet overal maar het geeft een goed beeld van Schiedam (stad!) met haar molens en jenever.
Ik hoor graag welke feiten niet kloppen? Ik heb zoveel mogelijk alles nagezocht en gecontroleerd.
Mijn hart moest huilen toen je Schiedam een dorp noemde! Erg leuk die molenroute. Ik heb na 35 jaar nog steeds niet genoeg van die dingen.