In het centrum van Utrecht stad vind je Museum Speelklok, op een paar meter afstand van de Dom. Dit museum noemt zichzelf het vrolijkste museum van Nederland. Weer eens wat anders dan het Nijntje museum of het Spoorwegmuseum in Utrecht die ook erg populair zijn als kindermuseum.
Vroeger als kind hebben mijn ouders mij hier meegenomen, toen heette het nog het Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement. Als je op zoek bent naar het museum, is er best een kans dat je er voorbij loopt. Het museum bevindt zich namelijk in een voormalige kerk. Gelukkig zagen we het aan de deur en het uithangbord. Aan de straatkant hangen er ook een aantal 3D-vitrines, maar helaas waren deze leeg.
Museum Speelklok
Als je het museum binnenstapt komt de orgelmuziek je tegelijk tegemoet. Het is meteen duidelijk waarvoor je hier komt. In de entree zit een café met gezellige tafeltjes en een aantal draaiorgels waar je wat kan eten en drinken. Ook als je niet voor het museum komt is dit een heel sfeervolle plek om even bij te komen tijdens het shoppen.
Het museum is begonnen in 1954 op initiatief van de Kring van Draaiorgelvrienden en ‘Stadsontspanning Utrecht’. Destijds kwamen de eerste speelplaten en andere afspelers waarmee steeds meer mensen ook thuis konden genieten van muziek en daar niet meer de straat voor op hoefden. De draaiorgels werden steeds minder waard, en als ze niet verkocht werden aan een museum werd het gebruikt als brandhout. Samen met andere historische items werd er een collectie samengesteld die de geschiedenis van zelfspelende apparaten laat zien. Nog voor de komst van de grammofoon. Voor kinderen soms wel heel raar, omdat muziek nu overal is.
Bij de kassa lieten we de museumkaart scannen en was er een garderobe en kluisjes waar de jassen achter konden laten. Ook vind je hier een kleine museumwinkel. Voor kinderen zijn er ook een aantal speurtochten en kleurplaten aanwezig die ze kunnen meenemen. Vervolgens kom je in de centrale hal waarvandaan je diverse tentoonstellingen kan bezoeken, of met de wenteltrap naar boven. Hier zie je duidelijk de vorige functie van kerk terug. Vooraan op het altaar staan er tafels waar je kan zitten en liggen kleurtjes voor de kinderen.
Muzikale rondleiding
We waren ‘net op tijd’ voor de rondleiding die over vijf minuten begon. Deze rondleiding wordt meerdere keren per dag gegeven en duurt ongeveer 45 minuten. Je hoeft je je niet hiervoor aan te melden of extra te betalen, maar je kan zo aansluiten. Toen zoonlief het woord rondleiding hoorde had hij daar geen zin in en wilde liever zelf kijken. Dus gezegd dat we in ieder geval 5 minuten meelopen, en als hij het echt niet leuk vindt we zelf verder zouden lopen.
Echter zodra de kerkklokken in de grote centrale hal aan waren en we een rondje liepen langs andere speelklokken en orgels was deze rondleiding toch wel leuk. 😉 Er was altijd een korte uitleg waarna de apparaten in werking werden gesteld en je kon luisteren naar de muziek. Dat is echt wel een aanvulling op het kijken naar.
Op een aantal punten zijn er ook vrijwilligers nodig, bijvoorbeeld voor het kinderstoeltje maar ook om de straatdraaiorgel aan te zwengelen. Bijzonder is ook de Hemingwayvleugel die zichzelf bespeelt, daar waren ze toch wel van onder de indruk. Via een luikje kun je ook precies zien hoe dit werkt. Ook was er een orkestrion waarbij er goed geluisterd moest worden naar welke muziekinstrumenten er allemaal worden nagebootst. En in de ‘danszaal’ kun je natuurlijk niet stil blijven staan en kun je lekker meedansen op de muziek die vroeger in danszalen werd gespeeld.
Kinderspeurtocht
De kinderspeurtocht is ook echt een aanrader met kinderen; hiervan zijn er twee varianten voor jonge en oudere kinderen. Jonge kinderen gaan op zoek naar het orgelaapje Toon. Dit aapje met een rood truitje kom je op verschillende plekken op de begane grond van het museum tegen. Hij houdt daarbij een cijfer in een bepaalde kleur vast die corespondeert met de speurtochtkaart die je hebt meegekregen. Je zoekt het cijfer op en vinkt dan de cirkels in die kleur aan. Voor oudere kinderen zijn er multiplechoicevragen die corresponderen met een kleur.
Zodra je alle apen hebt gevonden / vragen beantwoord kun je naar boven lopen. Daar vind je in de glazen ruimte tafels met een perforator waarmee je de ingekleurde cirkeltjes kan uitstansen. De speurtochtkaart vormt namelijk een eigen muziekkaart. Ook liggen er kleine ‘orgeltjes’ waar je vervolgens de kaart doorheen kan draaien en je een muziekje hoort. Als je goed luistert hoor je een bekend liedje dat je vast wel herkent.
Museumexpeditie
In de Museum Expeditie kom je meer te weten over de techniek van de zelfspelende muziekinstrumenten, zie je bij wie deze bijzondere gadgets vroeger in huis stonden, luister je naar een bijzonder hoorspel en bezoek je uiteindelijk de Koninklijke Kamer, waar de meest blinkende speeldozen en speelklokken staan!
De Museum Expeditie start in de Techniekzaal, hier vind je een aantal modellen, die kun je helemaal zelf in werking zetten! In het Hoorspel theater word je uitgenodigd om te luisteren naar een aantal zelfspelende muziekinstrumenten uit het museum. Tien verschillende instrumenten en hun gevarieerde muziek vertellen het verhaal van de magische wereld achter de mechanische muziek.
Vervolgens sta je in het Herenhuis tussen de eerste zelfspelende muziekinstrumenten die in huizen te vinden waren. Deze waren erg prijzig en alleen toegankelijk voor rijke mensen. Tot slot eindig je in de Koninklijke Kamer, hier vind je speelklokken en speeldozen die door de allermachtigsten gebruikt werden om hun status en macht te benadrukken. Het topstuk is de Clayklok uit 1738. Ook vind je hier een huisje / speelklok waar kinderen zelf achter de klok kunnen kruipen.
Tentoonstelling Toeval bestaat niet
Daarnaast is er nog de tentoonstelling Toeval bestaat niet. Dit is een interactieve tentoonstelling waarbij de techniek achter zelfspelende muziekinstrumenten zoals die van de instrumentenbouwer Diederich Nicolaus Winkel, waarvan men helaas niet weet hoe hij precies werkte, in elkaar steekt. Hier is namelijk veel controle voor nodig. Elk radertje, pinnetje en schroefje moet kloppen.
Tentoonstelling Straatbeeld
Boven vind je deze tentoonstelling. Hierin vind je onder andere diverse orgelbeelden. Denk bijvoorbeeld aan hofdansers uit de pruikentijd, spannend geklede ‘cheerleaders’, exotisch geklede heren, plattelandsnostalgie, uitgaansmode uit de jaren ’30 en nog heel veel meer! Vroeger konden deze beelden losgekoppeld worden en uitgewisseld worden met andere draaiorgels, zodat je toch iedere keer iets nieuws hebt.
Meer informatie vind je hier.
Zoals ze zelf zegt is ze besmet met het reisvirus en eist ze het liefste de hele wereld over. Ook gaat ze graag op ontdekking in eigen land en probeert de vele uurtjes achter de laptop te compenseren met quality time doorbrengen met het gezin.Ze is altijd in voor een spontane actie.
- Schoorlse duinen; van klimduin tot speelbos - 18 september 2024
- Winters Zwolle in sprookjesachtige stad - 18 september 2024
- Real Alcazar in Sevilla: Een juweel van de Andalusische architectuur - 17 september 2024
Leave a comment