Rijksmuseum van Oudheden Leiden bezoeken

In Leiden vind je de oudste universiteit van Nederland; naast diverse wetenschappelijke faculteiten waarover je meer te weten komt in Rijksmuseum Boerhaave en sociale thema’s die centraal staan in het Volkenkunde museum staat in het Rijksmuseum van Oudheden de archeologie centraal. In de tijd van de ontdekkingen werd men nieuwsgierig niet alleen naar het heden en de toekomst, maar ook naar het verleden en begonnen de opgravingen.

In dit museum kom je meer te weten over de Romeinen, de Grieken en de Egyptenaren maar ook de Etrusken en natuurlijk ook de geschiedenis van Nederland zelf. Als klein meisje namen mijn ouders mij mee naar dit museum en weet ik nog dat ik onder de indruk was van de tempel en de Romeinse grafzuilen. Nu was het tijd om mijn eigen kinderen mee te nemen. En ik was zeker niet de enige; op zondagmiddag waren er diverse gezinnen die hier een bezoekje brachten.

Rijksmuseum van Oudheden Leiden

Het Rijksmuseum van Oudheden brengt oudheid en archeologie tot leven. Iedereen kan in het museum genieten van de oude beschavingen uit Egypte, de Klassieke Wereld, het oude Nabije Oosten en Nederland in de prehistorie, Romeinse tijd en Middeleeuwen.

Objecten als een complete Egyptische tempel nemen je mee naar het oude Egypte. Daarnaast kom je hier onder andere wereldberoemde mummiekisten, majestueuze keizerbeelden en eeuwenoude sieraden tegen.

De collectie in het Rijksmuseum van Oudheden is een van de oudste archeologische musea ter wereld. Het werd opgericht aan het begin van de 19e eeuw door koning Willem I en was destijds bedoeld als een ‘kabinet van oudheden’ waarin de collecties van diverse verzamelaars werden samengebracht. De collecties bestonden uit voorwerpen uit de prehistorie, de oudheid en de middeleeuwen.

In de loop der tijd groeide de collectie van het museum gestaag, mede door opgravingen in Nederland en opgravingen door Nederlandse expedities in het buitenland en giften. Doordat de collectie groeide werd het museum opgesplitst en tijdelijk ergens anders ondergebracht.

Vaste tentoonstellingen

Als je het museum binnenkomt valt gelijk de enorme tempel op; deze is in zijn geheel verhuisd vanuit Egypte naar Nederland. Dit omdat niet iedereen het geld had om naar Egypte te reizen om deze tempels zelf te bezoeken, maar zo toch kennis kon maken met deze indrukwekkende cultuur.

Doordeweeks vind hier overdag een 4 minuten durende lichtshow plaats die wordt geprojecteerd op tempel. Via de poortjes betreedt je vervolgens het museum met de diverse vaste tentoonstellingen en een tijdelijke tentoonstelling.

Egypte

Ruim 1400 voorwerpen uit de wereldberoemde Egyptische collectie van het Rijksmuseum van Oudheden vormen de vaste tentoonstelling Egypte. De zalen beslaan de gehele begane grond van het museum. Je komt hier onder andere beelden, vazen, sieraden, papyrusvellen, beschilderde mummiekisten en gemummificeerde lichamen tegen die bijzonder goed bewaard zijn gebleven. Ze vertellen over het leven in het oude Egypte en Nubië, culturen die bij velen ook nu nog sterk tot de verbeelding spreken.

De tentoonstelling begint met een introductie op de geschiedenis en de topografie van het oude Egypte en Nubië. De zaal over de religie van de Egyptenaren begint met verschillende scheppingsverhalen. Ook is er aandacht voor de cultus rondom de farao, die gezien werd als een god op aarde. De kinderen vonden de vele dieren (goden) beeldjes erg bijzonder om te zien, vooral ook vanwege de opvallende kleuren van de stenen waarvan deze zijn gemaakt. Ook maakte de collectie met sarcofagen veel indruk, het was bijzonder om te zien hoe goed ook de versieringen en decoraties bewaard zijn gebleven.

Klassieke wereld; Grieken, Romeinen en Etrusken

Op de tweede verdieping gaat de ontdekkingsreis verder naar de wereld van de Grieken en de Romeinen waarbij er niet alleen aandacht wordt besteedt aan de geschiedenis van deze gebieden maar ook de omringende culturen zoals de Friezen in Nederland. Er is onder andere een zaal die in het teken staat van de mooiste beelden die zijn overgebleven uit de Griekse tijd, daarnaast is er ook een zaal waarin het Griekse aardewerk centraal staat.

Nederland in de romeinse tijd; Romeinen, Cananefaten, Bataven en Friezen

In de vaste tentoonstelling Nederland in de Romeinse tijd draait alles om de Lage Landen in de eerste vier eeuwen van onze jaartelling. Niet alleen Romeinen, maar ook Cananefaten, Bataven en Friezen spelen hierin een belangrijke rol. Het zuiden van Nederland maakte namelijk deel uit van het Romeinse Rijk tot de noordgrens van de Romeinse provincie Neder-Germanië; de limes die werd gevormd door de Rijn en werd versterkt met forten en wachttorens. Deze Limes die beginnen bij Katwijk aan Zee en doorloopt tot Lobith staan op de UNESCO werelderfgoed lijst. Vondsten als een Minerva-beeldje in een Friese terp en een helm op Texel die hier worden tentoongesteld laten zien dat er ook boven de limes contacten waren met de Romeinen.

In de tentoonstelling kom je daarnaast voorwerpen tegen zoals altaren gewijd aan godinnen zoals de lokale godin Nehalennia voor zeevaarders en handelaren. Ook kom je er aardig wat Romeinse munten tegen, net als beeldjes en luxe goederen zoals sieraden. Fragmenten van muurschilderingen, waterleidingbuizen, vloerverwarmingstegels en vensterglas geven een beeld van de vernieuwingen die de Romeinen introduceerden.

Ook vind je hier een collectie van Romeinse grafstenen, die heel erg belangrijk waren ook voor de archeologie omdat daar veel inscripties opstonden die inzage gaven in het leven destijds. Daarnaast is er een sarcofaag die in Simpelveld werd gevonden. Dit waren allemaal tradities die men voorheen nog niet kende in dit gebied.

Nederlanders en het Nabije Oosten

In deze tentoonstelling vind je voorwerpen van duizenden jaren oud uit bijvoorbeeld Syrië, Iran of het oude Mesopotamië. Zo vind je hier schatten uit een Syrische bergtempel, gouden oorringen uit Perzië en stenen reliëfs met portretten van beroemde koningen. Door de uitwisseling tussen culturen in dit gebied, vormt het oude Nabije Oosten een onmisbare schakel tussen het oude Egypte en de Grieken en Romeinen. En daarmee is het ook een onmisbare schakel tussen de andere collecties van het Rijksmuseum van Oudheden. In totaal vind je hier meer dan 18.000 voorwerpen die het verhaal vertellen van 13.000 jaar geschiedenis.

Ook de uitwisseling tussen Nederlanders en het oude Nabije Oosten gaat eeuwen terug. Friese en Hollandse kruisvaarders reisden achthonderd jaar geleden al naar Jeruzalem. De afgelopen tweehonderd jaar trokken Nederlandse archeologen en onderzoekers naar het oude Nabije Oosten dit omvat het gebied dat reikt van het huidige Turkije tot en met het Arabisch schiereiland, en van Libanon tot Afghanistan.

Archeologie van Nederland & in je Achtertuin

Met kinderen is het een aanrader om helemaal naar boven te gaan en een bezoek te brengen aan deze tentoonstellingen.

De vaste tentoonstelling “Archeologie van Nederland” is een unieke collectie van vijfenzeventig belangrijke archeologische vindplaatsen die de geschiedenis van Nederland in ruim 300.000 jaar beslaan. De tentoonstelling omvat meer dan tweeduizend voorwerpen, waaronder klassieke artefacten zoals het gekromde zwaard en de urn uit het ‘vorstengraf van Oss’, evenals actuele en onverwachte vondsten, zoals de tandenborstel van een Duitse luchtmachtofficier uit de Tweede Wereldoorlog.

De tentoonstelling gaat verder dan alleen het presenteren van archeologische vondsten. Via Google Earth kunnen bezoekers terug in de tijd en het landschap van toen zien. Er zijn interactieve ‘ontmoetingsplaatsen’ waar bewoners uit verschillende tijdperken vertellen over hun dagelijks leven, en kinderen kunnen wegkruipen in gereconstrueerde slaapplaatsen en zich onderdompelen in het leven van rendierjagers, boeren uit de bronstijd, Romeinen, Vikingen en ridders.

Archeologie uit je achtertuin is een tien meter lange ladekast met archeologische vondsten uit meer dan 350 Nederlandse gemeenten. Elk object in de kast vertelt een verhaal uit de geschiedenis van de gemeente waar het is gevonden en samen tonen ze de enorme diversiteit van de Nederlandse archeologie.

Voorbeelden van objecten in de kast zijn een Spaanse kanonskogel uit de Tachtigjarige Oorlog, een luizenkam van een zeeman uit Texel en een Delfts blauw tegeltje met een ooievaar uit Den Haag. De kast is het resultaat van een samenwerking tussen archeologen, musea, gemeenten, depots en archieven en in de toekomst zal er van elk van de 390 Nederlandse gemeentes een object in te vinden zijn, inclusief de Antilliaanse eilanden Bonaire, Saba en Sint Eustatius.

Tijdelijke tentoonstelling; God op aarde; Keizer Domitianus

In deze tijdelijke tentoonstelling die een groot deel van de eerste verdieping in beslag neemt kom je meer te weten over het turbulente levensverhaal van de Romeinse keizer Domitianus. In de tentoonstelling zijn honderden objecten variërend van oude portretten en standbeelden tot en met gebruiksvoorwerpen zoals servies, schoenen en helmen verwerkt waarvoor wordt samengewerkt met internationale musea zoals het J. Paul Getty Museum, het Metropolitan Museum of Art, en de Vaticaanse en Capitolijnse Musea.

De tentoonstelling begint bij zijn geboorte aan de Granaatappelstraat, zijn jeugd, de monumenten die hij in Rome heeft achtergelaten, zijn vrouw maar ook de verhalen over hem als keizer. Naast de voorwerpen zijn er ook korte audioverhalen en filmpjes te zien.

Keizer Domitianus kwam na de onverwachtse dood van zijn broer in deze functie en regeerde van (81-96 na Chr.) wat voor Romeinse begrippen vrij lang is. Hij bracht het Romeinse rijk vrede, voorspoed en rijkdom en liet monumenten na zoals tempels, baden maar ook het Colosseum. Terwijl hij populair was bij het volk, stond hij op slechte voet met de senaat en werd hij vermoord. Daarna ging Domitianus de geschiedenis in als een paranoïde tiran en een van Rome’s slechtste keizers. Zó slecht dat ook de herinnering aan hem moest worden uitgewist.

Kidsproof; Rijksmuseum van Oudheden bezoeken met kinderen

Heel eerlijk; zoals gezegd waren er meerdere gezinnen met kinderen aanwezig op het moment dat wij er waren. Van andere ouders heb ik ook wel positieve verhalen over dit museum gehoord. Ook op museumkids heeft dit museum het kidsproof certificaat. Persoonlijk ben ik van mening dat er leukere en interessantere musea in Leiden zoals het Naturalis Biodiversity Center en Rijksmuseum Boerhaave of over geschiedenis zoals het Archeon en zou ik dit niet snel aanbevelen en minder snel naar terug gaan.

De tentoonstellingen hier zijn voornamelijk veel vitrines kijken en bordjes lezen. De meest interessante tentoonstelling vind je op de tweede verdieping en gaat over de archeologie van Nederland, hier begin je bij de ijstijd en eindig je in de huidige tijd en kan je bijvoorbeeld ook ‘slapen in een kasteel’. Op het einde vind je ook een muur met lades met voorwerpen die in verschillende plaatsen zijn gevonden; oftewel ‘archeologie in je achtertuin’. Eventueel kan je bij de kassa een kinder speurtocht kopen, maar daar hebben ze niet altijd meer evenveel zin in dus hebben we niet gedaan.

Ook is er een audiotour, ook speciaal met verhalen voor kinderen. Alleen was ze die na 2x luisteren ook al zat, de verhalen zijn namelijk vooral gericht op 1 voorwerp of soms een vitrine waar je dan lang bij moet blijven staan om te luisteren. In plaats van dat ze je gelijk meenemen door de hele zaal. Ik moet ook eerlijk bekennen dat ik zelf ook niet meer luisterde. En ik zag ook aan andere mensen dat die nog wel gebruikt werd op de begane grond, maar bijvoorbeeld al niet meer op de eerste verdieping.

Een kanttekening; in het verleden zijn er wel speciale interactieve tentoonstellingen geweest ook gericht op kinderen en werden er in schoolvakanties extra activiteiten georganiseerd zoals het verslag hieronder van een gastblogger over Romein voor een dag die wel interessant zijn.

Tentoonstellingen en activiteiten

Naast de vaste collectie organiseert het Rijksmuseum van Oudheden regelmatig tijdelijke tentoonstellingen en activiteiten. Zo zijn er in het verleden tentoonstellingen geweest over onder andere de Maya-cultuur, het oude Nabije Oosten en de Vikingen. Deze tentoonstellingen worden vaak georganiseerd in samenwerking met andere musea en wetenschappelijke instellingen.

Het museum organiseert ook diverse activiteiten voor jong en oud. Zo zijn er speciale kinderrondleidingen, workshops en speurtochten. In de schoolvakanties worden er ook extra activiteiten voor kinderen georganiseerd. Ook zijn er regelmatig lezingen en symposia over archeologische onderwerpen.

Het museumgebouw

Sinds 1918 is het museum weer te vinden in het originele pand aan de Rapenburg. Dit was ooit gebouwd als klooster en werd daarna gebruikt om de collectie van de Universiteit ondergebracht wat de basis vormde voor het museum. Het gebouw werd hiervoor wel aangepast, zo werd het binnenplein overdekt om ruimte te bieden voor de Egyptische tempel en werd er een nieuwe vleugel aan toegevoegd.

Het museumgebouw bestaat uit verschillende zalen, die zijn ingericht rond een grote binnenplaats. De centrale hal van het museum is een indrukwekkende ruimte met hoge plafonds en vloeren. Hier vind je ook de museumwinkel en het museumcafé.

Tot slot

Het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden is een uniek museum dat een belangrijk stuk geschiedenis van Nederland en andere oude culturen laat zien. Met een uitgebreide collectie van voorwerpen uit de prehistorie, de oudheid en de middeleeuwen, biedt het museum een fascinerende kijk op het verleden.

De vele tijdelijke tentoonstellingen en activiteiten maken een bezoek aan het museum extra interessant en educatief. Het museumgebouw zelf is een prachtig voorbeeld van neoclassicistische architectuur en is ook zeker een bezoek waard.

Kortom, een bezoek aan het Rijksmuseum van Oudheden is een must voor iedereen die geïnteresseerd is in geschiedenis en archeologie. Met zijn uitgebreide collectie, boeiende tentoonstellingen en prachtige gebouw, is het museum een waardevolle toevoeging aan het culturele aanbod van Nederland.

Meer informatie vind je hier.

• Over
• Laatste berichten

Linda van Aken

Blogger bij Mamaliefde

Linda is oprichter van Mamaliefde.nl, getrouwd en moeder van een koningskoppel bestaande uit een self-proclaimed prinses en een nieuwsgierige zoon.
Zoals ze zelf zegt is ze besmet met het reisvirus en eist ze het liefste de hele wereld over. Ook gaat ze graag op ontdekking in eigen land en probeert de vele uurtjes achter de laptop te compenseren met quality time doorbrengen met het gezin.Ze is altijd in voor een spontane actie.

Laatste berichten van Linda van Aken (alles zien)

• Mondriaanhuis Amersfoort - 12 oktober 2024
• Robin Hood Ribhouse: Dé plek voor heerlijk eten en middeleeuwse gezelligheid - 12 oktober 2024
• De doorgezaagde bunker aan de Diefdijk: een bijzonder stukje geschiedenis - 11 oktober 2024

Je zou ook interesse kunnen hebben in

Kinderboekenmuseum Den Haag Huis van het Boek Den Haag; Fiep Westendorp Festival Louwman auto Museum Den Haag Kunst landschapspark Land Art Delft Rijksmuseum Boerhaave bezoeken