Tivoli ligt aan de oostkant van Rome. Niet alleen met de auto, maar ook met het openbaar vervoer is Tivoli goed te bereiken. Neem metro lijn B naar halte Ponte Mammolo. Vanaf daar kun je de bus naar Tivoli pakken. De busreis duurt ongeveer veertig minuten. Villa Hadrianus en villa d’Este zijn goed te combineren op één dag. Stap na je bezoek aan villa Hadrianus bij dezelfde bushalte weer op om naar villa d’Este te gaan.
Dit historische stadje heeft een fijne sfeer en bijzondere monumenten, zoals Villa d’Este, en ook het klimaat is aangenaam. Tivoli is op een heuvel gebouwd, waardoor het klimaat een stuk koeler is dan in Rome. Zeker in de zomer als het in Rome erg warm is, is de verkoeling in Tivoli een verademing. De stad is gelegen aan de rivier Aniene en heeft ongeveer 50.000 inwoners. Als je Tivoli gaat bezoeken kun je hier een hele dag voor inplannen.
Geschiedenis Tivoli
De eerste bewoning in Tivoli stamt uit de dertiende eeuw v. Chr. In de Etruskische tijd was Tivoli onder de naam Tibur een Sabijnse stad en zetel van de Tiburtijnse Sibille. In 90 v.Chr. verkregen de inwoners van Tibur Romeins burgerschap. Vanwege zijn schilderachtige ligging en koele klimaat was Tibur in de Romeinse tijd al erg geliefd. De nabijgelegen Villa Adriana, een door Hadrianus gerestaureerde en enorm uitgebreide villa uit de republikeinse tijd, en andere Romeinse villa’s in de buurt zijn hiervan de stille getuigen.
Maecenas, Augustus en Horatius hadden er villa’s. Horatius, Catullus en Statius vermelden de stad in hun gedichten. Tivoli werd en wordt door de Via Tiburtina met Rome verbonden. Uit deze tijd stammen onder andere het amfitheater (opgegraven in 1948), de Villa Gregoriana (ook Villa Manlio Vopisco genoemd) en de Acropolis. Ook in de middeleeuwen was de stad in trek bij vele kunstenaars. Naast de Villa Adriana is het 16e-eeuwse paleis Villa d’Este met haar watervallen en fonteinen een belangrijke toeristische trekpleister.
Villa d’Este
Villa d’Este is te vinden in het centrum van Tivoli. Als je eenmaal uit de bus gestapt bent, zijn de bordjes die naar villa d’Este leiden, meteen zichtbaar. Via een paar straatjes kom je uit bij de Villa. Je komt langs een binnenplaats en de villa. Achter de villa is een grote tuin met vele fonteinen. De Villa d’Este is met zijn paleis en tuinen één van de beste voorbeelden van de cultuur van de renaissance in de 16de eeuw.
De villa is prachtig versierd met fresco’s op de muren en de plafonds. In 1550 werd villa d’Esta gebouwd voor kardinaal en staatsman Ippolito d’Este. Hij was de tweede zoon van hertog Alfonso I d’Este en Lucrezia Borgia. De villa is gelegen in de Sabijnse bergen. De tuinen zijn gebruikt als decor In de film “Three coins in a fountain”.
De componist Franz Liszt verbleef enige tijd als gast van de kardinaal Gustav von Hohenlohe op de Villa d’Este. De vele waterpartijen inspireerden hem tot het componeren van onder andere Les jeux d’eaux à la Villa d’Este en Aux Cyprès de la Villa d’Este I en II, deze drie stukken maken deel uit van de derde cyclus (het derde jaar) van diens Années de Pèlerinage. Deze stukken werden in 1877 voor het eerst gepubliceerd. De werken hebben naast een programmatisch tintje tevens een religieuze inslag, als eerbetoon aan de kardinaal.
Meer informatie vind je hier.
Villa Adriana (Hadrianus)
Villa Hadrianus is niet in Tivoli zelf, maar ongeveer 4 kilometer ten zuidwesten van Tivoli. De Villa is gebouwd voor Keizer Hadrianus tussen 118 en 134. De totale oppervlakte was ruim 100 hectare. Ooit was het een enorm groot paleis. Er hoorden een theater, bibliotheken, stadion, Thermische baden, verblijven voor de bedienden en een ondergronds tunnelstelsel bij. Er zijn details in het bouwwerk verwerkt die herinneren aan de landen die keizer Hadrianus ooit bezocht heeft. De villa en alle bijgebouwen zijn een ruïne, maar er zijn een aantal goedbewaarde beelden bij een vijver, details van een mozaïeken vloer en zuilen.
Het is een gigantisch park, dus je hebt een goede conditie en schoenen nodig als je er rond gaat wandelen om alles goed te bekijken. Er is geen horeca, dus neem zelf wat mee. In de kleine paviljoen bij de villa is een model te vinden dat de villa in originele staat afbeeldt. Villa Hadrianus wordt ook wel villa Adriana genoemd.
De onderdelen van het villacomplex:
- De Canopus, die opgegraven werd rond 1950, verwijst naar het kanaal in Canopus (Egypte) bij Alexandrië. Een indrukwekkende rechthoek in de Villa Hadriana was via drie ingangen toegankelijk en had in het midden een lange, uitgerekte vijver van 119 meter bij 18 meter. Rondom de vijver waren er rijkelijk versierde zuilen met arcaden die van motieven voorzien werden. De Canopus leidt naar het heiligdom van Serapis, deels in een heuvel gebouwd. Aan het begin van de vijver stond er een halfronde porticus. Hier vind je standbeelden van Mars, Minerva, en Mercurius.
Aan de rechterzijde van de vijver zie je replica’s van de vier kariatiden van de zuidelijke portiek van het Erechtheion in Athene. Het Serapeum is indrukwekkend en werd vermoedelijk ook gebruikt als eetzaal en was gedecoreerd met zeven beelden van Ptah, Isis en Osiris. Er was een kunstmatige grot aangelegd, die in verbinding stond met de Canopus door middel van ondergrondse waterpartijen en kanaaltjes. Vanuit de zijkamers was dan de resonantie te horen van het water.
De villa had een centraal gelegen plein, het Fonteinplein, vanaf hier kon je het beroemde Teatro Marittimo bereiken, maar ook een hal, suites en keizerlijke residenties met daarachter de vertrekken voor het personeel, een overdekte wandelgang of cryptoporticus, een bibliotheek en een ceremonieruimte. - Het Teatro Marittimo, ten zuidwesten van het Fonteinplein, is erg bijzonder vanwege de symboliek en de typische vorm. De ingang was langs een voorportiek met 4 zuilen en leidde naar een cirkelvormig hoofdgebouw, grotendeels in de open lucht en omsloten door een hoge muur. Er was een overdekte galerij met een breedte van 4 meter en omgeven door 40 Ionische zuilen. Deze colonnade liep langs een vijver die eveneens 4 meter breed was, waardoor de voet van elke zuil net onder water stond. Beweegbare houten bruggetjes zorgden voor de verbinding tussen het overdekte wandelpad en het eilandje in het midden.
Hierop bevonden zich verschillende bouwwerken, waaronder helemaal in het midden een soort baldakijn. De verwarmde badkamer in het noorden was als enige afgezonderd van de rest. De overige suites waren een lounge of een bibliotheek, een eetzaal en nog een badkamer, perfect uitgerust met wasplaatsen en een fontein. Op het eiland waren er 22 gegroefde Ionische zuilen, in tegenstelling tot 40 gladde Ionische zuilen van de overdekte colonnade. Het was geen theater, zoals de naam lijkt te zeggen, maar een villa. - De Griekse en Latijnse bibliotheek kon je bereiken via een overdekte gang vanuit het Teatro Marittimo. Er werden boekrollen in bewaard. Er zijn verschillende benamingen voor de bibliotheek, zoals “Tempel van de Stoicijnen”, “Huis van de 7 wijzen”, “Huis der filosofen” en “Bibliotheek der filosofen”. Het bestond uit twee gebouwen, verbonden door een overdekt wandelpad, en met zicht op een pleintje met fonteinen. Het ene gebouw was een Griekse bibliotheek en het andere een Latijnse. De Griekse bestond uit drie verdiepingen, eentje meer dan de Latijnse.
- Een ander bijzonder element van de villa is de Pecile. Dat is een gigantisch zwembad in een prachtige tuin. Kenmerkend voor dit deel van de villa is een muur van 9 meter hoog en 229 meter lang, parallel lopend met de langste zijde van de tuin. Volgens de regels van de Romeinse geneeskunde zouden 7 rondjes rondom de muur ideaal zijn na een maaltijd. Het is zeer waarschijnlijk dat het ook hiervoor ontworpen was, omdat er een wandelpad langs beide kanten van de muur liep, die overdekt was.
Villa Gregoriana
Villa Gregoriana is geen grote woning, maar een groot park bij een kloof met een flinke waterval. Op de plaats waar het park nu is stonden vroeger woningen. Door een overstroming in 1826 werden deze woningen vernield. Paus Gregorius XVI gaf de opdracht om bij de rivier Aniene een grote waterval te creëren. Dit zou toekomstige overstromingen van de rivier moeten voorkomen.
Andere bezienswaardigheden zijn de 17de eeuwse Dom San Lorenzo, de Tempel van Vesta, de Tempel van de Tiburtijnse Sibille, de Tempel van Hercules, het Amfitheater, Rocca Pia en de Tempel della Tosse.
Piazza D’Oro
Het Piazza D ‘oro heet zo vanwege de pracht en praal van het marmer dat er bij opgravingen in de 18de eeuw gevonden werd. De ingang was een portiek met een achthoekig ribgewelf. De sierlijke binnentuin werd omringd door een dubbele overdekte colonnade met een marmeren vloer. De muren waren afgewerkt met stucwerk om marmer te imiteren, en marmeren tegels.
- De villa heeft ook zowel een noordelijk als een zuidelijk theater, die ongeveer 1 km van elkaar verwijderd zijn met een hoogteverschil van 60 meter. Het zuidelijk gelegen, Romeins theater had een bijbehorende hal. De twee gebouwen waren met ondergrondse gangen verbonden. Het had een centrale ruimte met gele marmeren zuilen en hier zouden speciale maaltijden en dergelijke ceremonies plaatsgevonden hebben zoals de bankethallen in Epidauros en Troezen ten tijde van het Romeinse rijk. Daarom is het ook zeer aannemelijk dat er een keuken gevestigd was in het nabijgelegen ondergrondse gangenstelsel.
De zuilen waren rijkelijk versierd met mozaïeken van wit marmer en graniet. De tribune was verdeeld door vier rechte wandelgangen en een half cirkelvormig wandelpad, en met witte, marmeren tegels. De zitjes werden vermoedelijk eveneens bedekt met wit, Grieks marmer en boden plaats aan 1300 toeschouwers. Het noordelijk theater was meer voor ontspanning en het zuidelijk voor ceremoniële doeleinden. Het noordelijk theater was Grieks en had geen ondergrondse gangen of andere vreemde elementen. Het Grieks theater stond in tegenstelling tot het Romeins niet alleen, maar ingepland tussen een plein en een zaal. - Zoals gezegd is er een stelsel van ondergrondse gangen aanwezig. Dit is zeer ongewoon voor een villa. In zijn geheel is het een trapezium van 840 meter lang en verlicht door 70 gaten aan de bovenzijde. De passages zijn even hoog als breed: 5 meter. De vloer is bedekt met steengruis en heeft een greppeltje van 20 cm breed en 10 cm diep. In de oostelijke en westelijke gang zijn zelfs sporen gevonden van houtwerk.
Overnachten in Rome
Hier vind je de leukste hotels voor tijdens je stedentrip; van gezellige boetiekhotelletjes tot luxe moderne hotels met strakke kamers. Natuurlijk gaan we ook voor de voordeligste deals.
Expedia; Expedia checkt dagelijks alle hotels, vluchten en andere aanbiedingen om de voordeligste prijzen en speciale korting deals te vinden. Het aanbod vind je hier.
Booking.com; Het van oorsprong Nederlandse Booking.com is de grootste hotelwebsite ter wereld. Je kan ook reserveren zonder creditcard of last-minute. Het aanbod vind je hier.
TUI; Op zoek naar een voordelige vakantie in een hotel of appartement? De belofte bij TUI is niet voor niets; discover your smile. Het aanbod vind je hier.
Prijsvrij; Ideaal voor als je op zoek bent naar een fijne pakketreis in combinatie met vlucht, transfer en accommodatie in een hotel en appartement. Je weet hier zeker dat je nooit teveel betaald. Het aanbod vind je hier.
- Tweede Wereldoorlog; interessante monumenten en musea in Nederland - 1 november 2022
- Madrid Stedentrip; Bezienswaardigheden & Activiteiten - 24 januari 2022
- Groningen stad; bezienswaardigheden & activiteiten - 2 januari 2022
Je zou ook interesse kunnen hebben in
Rome museum; van Galleria Borghese tot museo nazionale romano
Ostia Antica bezoeken; Romeinse havenplaats & theater met strand Ostia Lido
Forum Romanum; gebouwen, tempel en basilica in het oude Rome
Romeinse gebouwen in Rome; overzicht van bekende monumenten en bezienswaardigheden uit de oudheid
Kerken Rome; van kathedraal tot basiliek en Pantheon
Leave a comment