Overzicht Unesco erfgoed Nederland

In Nederland hebben we 12 Werelderfgoederen. Welke zijn dit en waarom zijn ze uitgeroepen tot Unesco erfgoed? 

Wat is een Unesco werelderfgoed?

Een werelderfgoed kan natuur zijn, maar ook iets cultureels en moet een bijzondere waarde hebben voor de mensheid over de hele wereld. Sinds 1972 is er het Werelderfgoedverdrag van Unesco. Hiermee worden deze erfgoederen beschermd. Je kunt hierbij denken aan cultuurlandschappen, stadscentra, monumenten, natuurgebieden of archeologische vindplaatsen. Het gaat dus niet om tradities of rituelen. Maar ook niet om roerend cultureel erfgoed of museumcollecties. Welke liggen er in Nederland?

Schokland en omgeving in de Noordoostpolder (1995)

Schokland, en zijn omgeving in de Noordoostpolder, is rijk aan archeologische bodemschatten. Er zijn hier sporen gevonden van menselijke bewoning die maar liefst meer dan 10.000 jaar teruggaan. Het was een schiereiland dat in de 15^e eeuw een eiland werd. Omdat er steeds overstromingen waren werd er in 1859 definitief geëvacueerd. Maar in 1940 werd er toch weer land ‘herwonnen’ van de zee doordat de Zuiderzee verdween en door de inpoldering het IJsselmeer ontstond. Het gebied staat, naast deze prehistorische schat, ook in de lijst als toonbeeld van de strijd tegen het water door de Nederlanders.

Meer info vind je hier.

Molens van Kinderdijk-Elshout (1997)

De molens van Kinderdijk zijn natuurlijk een heel bekend Hollands fenomeen. En ook de molens van Kinderdijk-Elshout hebben hun plekje op de UNESCO-lijst. Dit komt omdat de samenwerking tussen natuur en techniek in Kinderdijk uniek is. En dit moet beschermd worden. Negentien windmolens zorgen ervoor dat het water onder controle blijft. Al in de middeleeuwen werd er begonnen met de bouw van waterwerken! Naast de molens draait het natuurlijk ook om de dijken, maar denk ook aan reservoirs, pompstations en administratieve gebouwen.

Meer info vind je hier.

Ir. D.F. Woudagemaal bij Lemmer (1998)

Het Woudagemaal zal je niet snel over het hoofd zien. Het heeft een 60 meter lange schoorsteen. Het is het grootste nog werkende stoomgemaal dat is gebouwd in 1920. Sinds 1998 dus onderdeel van de Unesco-werelderfgoedlijst. Bij te hoge waterstanden wordt het gemaal nog altijd ingezet, om zo Friesland droog te houden. 

Meer info vind je hier.

Droogmakerij De Beemster in Noord-Holland (1999)

In De Beemster kun je zien hoe Nederland grote delen wist droog te leggen. Onze droogmakerijen verdienen uiteraard een plekje op de lijst, want uniek is het zeker. Deze droogmakerij stamt uit de 17^e eeuw.

Een film over dit gebied vind je hier.

Rietveld Schröderhuis in Utrecht (2000)

Architectonisch hoogtepunt, zeggen ze zelf, en blijkbaar wordt dat wereldwijd ook onderschreven. Want dit huis is eveneens uitgeroepen tot een Unesco-werelderfgoed. Gerrit Rietveld ontwierp een eigenzinnig huis voor Truus Schröder, die heel eigen ideeën had. Rietveld en Schröder ontwierpen dan ook samen het prachtige huis.

Meer info vind je hier.

Waddenzee (met Duitsland en Denemarken) (2009)

De schoonheid en het unieke natuurgebied van de Wadden, met zijn bijzondere getijdenwerking, kan zeker niet ontbreken op deze lijst. De Wadden strekken zicht uit vanaf Nederland, via Duitsland, naar Denemarken.

Meer info vind je hier.

Grachtengordel van Amsterdam (2010)

Waarschijnlijk behoeft dit erfgoed weinig uitleg. De grachtengordel van onze hoofdstad is sinds 2010 een werelderfgoed, omdat het een meesterwerk is van menselijk creatief vernuft en hier vond in de zeventiende eeuw veel bedrijvigheid plaats door handel met de hele wereld. En natuurlijk is het grachtenplan op zich al een kunstwerk.

Meer info vind je hier.

Van Nellefabriek in Rotterdam (2014)

Van een heel andere orde is de Van Nellefabriek. Ooit was het een heel moderne fabriek (voor die tijd) en was opgetrokken uit beton in plaats van bakstenen. Een gevel van glas en staal en zo waren er nog meer bijzondere details. De fabriek is inmiddels een ander leven begonnen, als een plek om evenementen te organiseren. 

Meer info vind je hier.

Neder-Germaanse Limes (met Duitsland) (2021)

De Neder-Germaanse Limes was de grens van het Romeinse rijk (de Limes) in de provincie Neder-Germanië. Het was onderdeel van de Limes Germanicus, waar ook de Opper-Germaans-Raetische limes bij hoorde. De Neder-Germaanse Limes loopt niet alleen door ons land, maar ook door Duitsland. Langs de Rijn werden er in Nederland verschillende forten gebouwd. De Limes liep waar nu de Oude Rijn, de Kromme Rijn en de Nederrijn loopt. Op meerdere plekken kun je nog onderdelen tegenkomen. Waarbij genoemd moet worden dat hiervan niet alles onder het werelderfgoed valt… Wat natuurlijk niet wil zeggen dat het daarom minder interessant is. 

Meer info vind je hier.

De Hollandse Waterlinies (2021) 

Ook de Hollandse Waterlinies zijn uiteraard niet weg te denken van de UNESCO lijst, al staan ze er pas sinds 2021 op. Tenminste de Stelling van Amsterdam stond er al op, maar in 2021 is het uitgebreid met de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het zijn verdedigingswerken, die gebruikmaken van het vele water in ons land. Dit keer is het water dus juist een bondgenoot! Je vindt hier diverse forten, kastelen, vestingsteden, een waterliniemuseum en bijvoorbeeld Forteiland Pampus. 

Meer info vind je hier.

Koloniën van Weldadigheid (met België) (2021)

In combinatie met België is er het erfgoed Koloniën van Weldadigheid. In 1818 is ons land een arm land, na het vertrek van Napoleon. Generaal Johannes van den Bosch richt de Maatschappij van Weldadigheid op om de armoede te bestrijden. In de Koloniën kunnen mensen op het land werken en onderdak krijgen in kleine huisjes. Naast de huisjes volgen ook kerken, winkels en andere voorzieningen. 

Meer info vind je hier.

De historische binnenstad van Willemstad op Curaçao (1997)

Weliswaar niet hier om de hoek, maar we melden hem wel want het hoort immers ook bij ons koninkrijk: de historische binnenstad van Willemstad op Curaçao. De stad ontstond in 1634, doordat Nederlanders hier een handelsnederzetting stichtten. De stad heeft zich hierna ontwikkeld en heeft door zijn verleden allerlei bouwstijlen overgenomen uit Nederlandse, Spaanse en Portugese koloniale steden waar ze mee samenwerkten. Uiteraard ontbreekt ook gewoon de Europese invloeden niet. De stad heeft vier historische wijken, die door water van elkaar gescheiden worden.