Utrechtse Heuvelrug; bezienswaardigheden & activiteiten

De Utrechtse Heuvelrug ligt midden in Nederland, prachtig gelegen tussen Amsterdam en Den Haag. Dit ligt in de provincie Utrecht en is erg geliefd onder de Nederlanders en toeristen, ook dankzij de glooiende heuvels en prachtige bossen. Je kunt hier van alles doen. Er zijn verschillende natuurgebieden op de Utrechtse Heuvelrug waar je uren kunt wandelen, zoals de Kaapse Bossen, het Amerongse Bos of Leersum. Lees verder voor alle leuke dingen die je kunt doen op de Utrechtse Heuvelrug.

Utrechtse Heuvelrug

De Utrechtse Heuvelrug is een zandrug in het landschap van de Nederlandse provincies Utrecht en Noord-Holland tussen de randmeren in het noordwesten bij Huizen en de Rijn bij Rhenen in het zuidoosten. De Utrechtse Heuvelrug heeft meerdere ’toppen’ boven de 50 meter. Het hoogste punt is de Amerongse Berg met 69,2 meter boven zeeniveau. Het zuidelijkste punt is de Grebbeberg.

De Utrechtse Heuvelrug is zo’n 150.000 jaar geleden ontstaan in de voorlaatste ijstijd, het Saalien. Toen in het Saalien het ijs tot dit deel van Nederland oprukte werden deze rivierafzettingen opgestuwd in hoge stuwwallen, zoals de Utrechtse Heuvelrug.

Toen het klimaat na de laatste ijstijd warmer werd, is het gebied bebost geraakt. Tijdens de Late Steentijd nam de bevolking met name in de hoger gelegen delen van Nederland zoals de Utrechtse Heuvelrug sterk toe. Het bos werd gekapt om landbouw en veeteelt te bedrijven. Pas in de negentiende en twintigste eeuw werden op grote delen opnieuw bossen aangelegd.

De Utrechtse Heuvelrug heeft veel bos. Daarnaast vinden we er een aantal heidegebieden en enkele stuifzanden. Het gebied strekt zich van het Gooimeer tot de Nederrijn uit over een totale lengte van circa 50 km. De totale oppervlakte is ongeveer 23 000 hectare. Daarmee is het na de Veluwe het grootste bosgebied van Nederland.

Brinkdorpen

Dit is een groep dorpen op de Utrechtse Heuvelrug met het unieke kenmerk van een centraal plein dat bekend staat als een “brink”. Deze brinkdorpen zijn te vinden in Soest, Baarn, Amerongen, Leersum en Doorn. Omgeven door boerderijen en velden waren deze levendige pleinen ooit het centrum van dagelijkse activiteit voor de plaatselijke boeren.

Tegenwoordig fungeren ze nog steeds als bruisende knooppunten van het gemeenschapsleven, waar het hele jaar door markten, festivals en andere evenementen plaatsvinden. Bezoekers kunnen hier ook typisch Nederlandse boerderijen en windmolens in het omringende landschap bekijken.

Leersum

Of je nu een ontspannen wandeling wilt maken over een van de vele goed onderhouden paden of jezelf wilt uitdagen met een inspannende wandeling naar de hoogste top van de Gaasperplas, Leersum heeft voor iedereen wel iets. En als wandelen niet je ding is, biedt Leersum ook talloze mogelijkheden om te fietsen, paard te rijden en vogels te kijken.

Bovendien beschikt Leersum over historische bezienswaardigheden zoals kastelen en oude boerderijen, waardoor het een must-visit bestemming is voor wie avontuur wil combineren met Nederlandse cultuurgeschiedenis.

Kwintelooijen

Dit is een klein dorp gelegen op de Utrechtse Heuvelrug. Het dorp is vooral bekend vanwege het jaarlijkse tulpenfestival, dat in april plaatsvindt. Tijdens het festival zijn er Tulpenmarkten in het dorp waar je tulpen en andere bloemen kunt kopen.

Pyramide van Austerlitz

Gelegen op de Utrechtse Heuvelrug werd dit nationale monument in 1804 gebouwd om de beroemde Slag bij Austerlitz te herdenken. De pyramide is 22 meter hoog en is gemaakt van kalksteen, wat een opvallend gezicht is op de heuvelrug. Bezoekers kunnen naar de top van de Pyramide klimmen voor een prachtig uitzicht over de omgeving.

Terwijl je het landschap in je opneemt, kun je je voorstellen dat je een waarnemer van de geschiedenis bent bij één van Napoleons grootste overwinningen. Zorg ervoor dat je deze gedenkwaardige ervaring niet mist tijdens je bezoek.

Lees ook: Piramide van Austerlitz

Ouwehands Dierenpark – Rhenen

Nog nét in de provincie Utrecht, staat het Ouwehands Dierenpark. Deze mooie dierentuin staat bekend om het berenbos. En wat dacht je van de apenspeeltuin? Een indoorspeeltuin waar je volop kunt klimmen. En pas op dat je niet in het water valt! Ik kwam er als kind al elk jaar. Rhenen ligt dicht bij Amerongen, waar ik opgegroeid ben. Ik vind het fantastisch om te zien dat al die beren zoveel vrijheid hebben. Ze zijn gekocht van vervelende handelaren, die ze bijvoorbeeld lieten dansen voor publiek. In Ouwehand mogen ze rustig hun oude dag slijten.

Hier vind je meer informatie.

Lees ook: Ouwehands Dierenpark Rhenen; met korting naar de dierentuin

Militair museum – Soest

Het militair museum is nog niet heel lang geopend. Er zijn vliegtuigen, trucks en vrachtwagens te bewonderen uit de oorlogen waar Nederland bij betrokken was of geholpen heeft. Zoonlief vond de grote vliegtuigen en wagens bijzonder om naar te kijken. Hij houdt erg van vrachtwagens, maar vliegtuigen waren natuurlijk helemaal tof om te zien. Rond het museum kun je goed wandelen in de natuur met de kinderwagen. Je kunt ook iets verderop op hetzelfde park naar de zweefvliegtuigen kijken. Voor de wat oudere kinderen zijn er interactieve (militaire) spelen te vinden in het museum.

Hier vind je meer informatie.

Lees ook: Nederlands Militair Museum

Nationaal Bomenmuseum – Doorn

Het Nationaal Bomenmuseum in Doorn is de grootste bomentuin van Nederland met een wereldberoemde collectie bomen en struiken uit alle windstreken op aarde. Het Bomenmuseum is 27 hectare groot en dateert uit 1925. De bomentuin is aangelegd in landschapsstijl met kronkelende paden, slingerende waterpartijen en prachtige doorkijkjes. Een kleurrijke en fascinerende wereld, waar van alles te ontdekken en te beleven valt.

Meer informatie vind je hier.

Blauwe Kamer

Als je een fan bent van Piet Mondriaan en andere kunstenaars uit zijn tijd, dan is de Blauwe Kamer een niet te missen locatie. Het museum heeft niet alleen een collectie van hun werk, maar dient ook als innovatief natuurproject. De uiterwaarden werden doorgesneden om de natuurlijke dynamiek van het water te herstellen, waardoor een levend reservaat ontstond vol met verschillende wilde dieren, waaronder bevers en lepelaars.

Naast het verkennen van het museum kunnen bezoekers ook genieten van wandelpaden en mogelijk konikpaarden en galloways spotten. Het is echt een unieke combinatie van kunst en natuur op één bestemming. Mis deze unieke ervaring in de Blauwe Kamer niet.

Kasteel Amerongen – Amerongen

Kasteel Amerongen is totaal gerenoveerd en eindelijk weer te bezoeken. Een kasteel bekijken blijft interessant om te doen voor kinderen. Al moet je er niet meer achter elkaar bezoeken, weet ik uit ervaring van toen ik zelf kind was. In de wintermaanden kun je alleen met rondleiding, maar in de zomer mag je het kasteel ook zelf bezoeken. De tuin is prachtig aangelegd en er zijn regelmatig voorstellingen te vinden. Als kind kan ik me nog heel goed de berenmarkt herinneren die er toen elk jaar was.

Kasteel Groeneveld – Baarn

Kasteel Groeneveld in Baarn is geen kasteel, maar een buitenplaats die lange tijd gebruikt is door rijke Amsterdammers om ’s zomers de stad te ontvluchten. Het centrale gedeelte van het huis dateert uit de vroege achttiende eeuw en is gebouwd in opdracht van Marcus de Mamuchet. De vleugels zijn van latere datum. Buitenplaats Groeneveld geldt als een van de mooiste voorbeelden van een landhuis uit de stijlperiode van de Rococo. Zo is er nu de tentoonstelling over Nederland, zoals over het boek van Charlotte Dematons.

Meer informatie vind je hier.

Fort Vechten

Het werd aangelegd tussen 1867 en 1870 als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het was op Fort Rijnauwen na het grootste fort. Het fort ligt ten oosten op enige afstand van de stad Utrecht en diende om artillerieaanvallen op de stad Utrecht en de achter het fort gelegen verdedigingswerken te voorkomen of te belemmeren.

Het complex bestaat in totaal uit 22 gebouwen zoals onder andere uit flank- en reversbatterijen, een bomvrije kazerne, wachtgebouwen, remises, een reduit, en een glacis, ook wel buitenfort genoemd. Na de ontmanteling van de waterlinie werd het gebruikt als depot voor defensie en sinds 1996 is het eigendom van Staatsbosbeheer.

Sinds 2015 vind je hier het Waterliniemuseum, kun je er wandelen en is er een evenementenlocatie en een brasserie gevestigd. 

Kromme Rijn

De Kromme Rijn in de Utrechtse Heuvelrug biedt een kalme en serene ontsnapping aan de drukte van alledag. Maak een rustige wandeling langs de oevers en kijk hoe bootjes door het water glijden en eenden lui in de buurt zwemmen.

De Kromme Rijn maakt ook deel uit van de prachtige botanische tuin van Utrecht, die toegankelijk is via een brug over de rivier. Hier kun je de natuurlijke flora en fauna verkennen, en zelfs het historische Kasteel de Haar bezoeken. Of maak een boottocht om de rivier vanuit een ander perspectief te bekijken.

Henschotermeer

Dit is een paradijs voor vogelaars. Het heeft een grote verscheidenheid aan watervogels en waadvogels, waaronder zeldzame soorten als de roodhalsfuut en de steltkluut. Elk jaar komen duizenden trekvogels naar het Henschotermeer, waardoor het één van de topbestemmingen is voor fervente vogelaars. In het reservaat leven ook allerlei andere dieren, van bevers tot otters en vossen.

Het Henschotermeer biedt zowel rondleidingen als zelfgemaakte wandelingen, zodat bezoekers zich in hun eigen tempo kunnen onderdompelen in de natuur. Ook het meer zelf is enorm populair in de zomer, vooral vanwege het blauwe water en de mooie stranden. In het midden vind je een aantal eilanden.

Natuurgebieden

Naast de vele wandelroutes herbergt de Utrechtse Heuvelrug ook verschillende natuurgebieden. Deze reservaten zijn perfect voor wie zich wil onderdompelen in de natuurlijke schoonheid en het wildleven van het gebied. Kijk zeker eens bij:

Nationaal Park Utrechtse heuvelrug

Als je op de Utrechtse Heuvelrug geboren bent, kun je niet zonder bos. In elk dorp is wel een stuk bos in de buurt te vinden. En alle plekken zijn mooi. Gratis, prachtig om te picknicken en natuurlijk heerlijk om te spelen.

Hier vind je meer informatie.

Grebbeberg

De Grebbeberg in Rhenen, in de Nederlandse provincie Utrecht, is een 52 meter hoge heuvel die de zuidoostelijke punt vormt van de Utrechtse Heuvelrug, een stuwwal. Door zijn strategische ligging met zicht op de Nederrijn en op de Betuwe is deze heuvel historisch van groot belang. In de 18e eeuw werd vanaf hier de Grebbelinie aangelegd. De heuvel is vooral bekend door de Slag om de Grebbeberg in mei 1940. Op de Grebbeberg bevindt zich het Ereveld Grebbeberg waar Nederlandse militairen begraven liggen.

De Kaapse Bossen

Houd je van het buitenleven? Ga dan naar de Kaapse Bossen. Het gebied biedt paden voor allerlei activiteiten, waaronder wandelen en mountainbiken. Het weelderige bos biedt ook mogelijkheden voor het bekijken van wilde dieren en vogels.

En voor wie een beetje rust en ontspanning zoekt, zijn er meerdere picknickplaatsen waar je achterover kunt leunen en genieten van de schoonheid van de natuur. De Kaapse Bossen biedt ook programma’s en evenementen, zoals begeleide wandelingen en natuurworkshops, om je ervaring te verbeteren.

Het Amerongse Bos

Het bos biedt eindeloze mogelijkheden voor verkenning en avontuur, met verschillende gemarkeerde wandelpaden en een overvloed aan wilde dieren. Het nabijgelegen bezoekerscentrum biedt interactieve exposities over de geschiedenis en ecologie van de regio, en een café met lokale specialiteiten. Het park biedt ook educatieve programma’s en rondleidingen voor wie zijn inzicht in de natuur wil verdiepen.

De meeste bossen op de heuvelrug zijn niet ouder dan een eeuw, maar in het Amerongsche Bosch dateren sommige grove dennen uit 1770. Het bos werd aangelegd als jachtgebied voor de kasteelheren van het in de Amerongse Bovenpolder gelegen kasteel Amerongen.

Amerongse Berg

De Amerongse Berg is een heuvel in de gemeente Utrechtse Heuvelrug in de Nederlandse provincie Utrecht en is met een hoogte van 69,2 meter boven NAP het hoogste punt van de provincie. De heuvel ligt ten noordoosten van Amerongen in het Amerongsche Bosch, één van de oudste bossen op de Utrechtse Heuvelrug.

Plantage Willem III

Een groot bos gelegen op de Utrechtse Heuvelrug. Het bos is genoemd naar koning Willem III, die in dit gebied veel bomen plantte. Tegenwoordig is het een populaire plek om te wandelen, te fietsen en te picknicken.

Sprinkhanenbos

Heb je ooit sprinkhanen in hun natuurlijke omgeving willen zien? Ga dan zeker naar het Sprinkhanenbos, waar deze insectenvrienden in de zomermaanden in overvloed te vinden zijn. Het reservaat dankt zijn naam aan deze huppelende bewoners, maar het herbergt ook een grote verscheidenheid aan planten en dieren.

Bezoekers kunnen genieten van kilometerslange paden door weilanden en bossen, een oogje houden op wilde dieren zoals herten en konijnen, en deelnemen aan leerzame programma’s die door parkwachters worden aangeboden. Naast de overvloedige fauna biedt Grasshopper Forest ook mogelijkheden om vogels te kijken, te vissen, te picknicken en te kamperen. Kom dus naar Grasshopper Forest en ervaar het bruisen van de natuur.

Wandelen

Een van de leukste dingen van de Utrechtse Heuvelrug is de veelheid aan wandelroutes die kriskras door de bossen en heuvels lopen. Wat je conditie of wandelvoorkeur ook is, er is hier zeker een route die perfect voor je is.

Grafheuvels

Tussen 2500 en 2000 voor Christus werden hier grafheuvels – ook wel grafkuilen of tumuli genoemd – gebouwd als laatste rustplaats voor de doden. Deze heuvels zijn vandaag de dag nog steeds te zien, sommige meer dan vier meter hoog. Archeologische opgravingen hebben artefacten blootgelegd, waaronder aardewerk en sieraden van vele personen die in deze grafheuvels begraven liggen.