Weimar Goethe; Bezienswaardigheden & Activiteiten

Het centrum van Weimar is niet zo groot en bijna helemaal autovrij. Het centrum en de bezienswaardigheden zijn prima wandelend te bereiken. Je zult daarbij verschillende namen uit de rijke culturele geschiedenis van Duitsland tegenkomen, zoals Cranach, Bach, Liszt, Schiller en Goethe, die hier maar liefst vijftig jaar woonde.

Dit “klassieke” Weimar leverde de stad zelfs een UNESCO-erkenning als Werelderfgoed op. Weimar is ook zeer bekend om het Bauhaus, een stroming die de architectuur in de 20ste eeuw volledig veranderde en opgericht is in Weimar.

Ik heb Weimar bezocht vanuit Erfurt toen ik daar op vakantie was. Over Erfurt is al eerder een blog verschenen. Met de trein ben je er in 20 minuten. Ook vanuit Leipzig kun je een trein naar Weimar pakken. Vanaf het station is het tien minuten lopen naar het centrum. Als je echt alle musea wilt bezoeken en ook de omgeving, met onder andere mooie kastelen en kamp Buchenwald, heb je eigenlijk niet genoeg aan één dag.

Stadtschloss

Het Weimar-stadspaleis, ook Residenzschloss genoemd, ligt in het centrum, aan het noordelijke uiteinde van het Ilmpark. In de zesde eeuw was hier waarschijnlijk al een houten burcht gebouwd door de koningen van Thüringen. In de tiende eeuw was er al een slotgracht. Tijdens de grote brand van 1424 was niet alleen het grootste deel van Weimar, maar ook het kasteel verwoest. Willem de Dappere, de eerste Wettiner die hier lange tijd het hof hield, liet het kasteel herbouwen, dit keer in steen. D

e nog bestaande Hausmannsturm en het aangrenzende poortgebouw, dat later door de hofdames die er woonden spottend de “Bastille” werd genoemd, dateren uit deze periode. Er werd een kerk gebouwd die in 1630 werd ingewijd. Boven het schip, vind je een Capella, waarin het orgel was. Van boven klonk de muziek in de kerk. De jonge Johann Sebastian Bach, die van 1708 tot 1717 als organist in deze kerk werkte, componeerde hier enkele werken.

De kasteelbrand van 6 mei 1774 verwoestte de barokke Wilhelmsburg (behalve de toren en de poort) en de kasteelkapel volledig. De buitenste kubus van de kasteelkapel is bewaard gebleven. De glorietijd van het “Klassieke Weimar” begon toen hertogin Anna Amalia in 1758 aan de macht kwam. Haar zoon Karl August haalde Goethe naar Weimar en liet vanaf 1789 het middeleeuwse stadskasteel vervangen door een statig paleis in neoclassicistische stijl. Drie vleugels van dit Stadtschloss waren in 1803 klaar. De zuidelijke vleugel is van 1912-1914. Binnen zie je de originele interieurs met mooie schilderijen uit de periode 1500-1900. Ook is er een zaal gewijd aan het werk van vader en zoon Cranach.

In 2018 begon de centrale fase van de renovatie van het volledige Stadtschloss. Van 2 juli 2018 tot eind 2021 is het stadspaleis volledig gesloten.

Meer informatie vind je hier.

Wittumspalais

Iets meer dan 250 jaar geleden was er op deze plek bouwland. In die tijd was er op de plek van het Wittumspalais een stadsmuur. Deze werd in de 18de eeuw gesloopt. Aan de oostkant van het nieuw gecreëerde plein werd het Wittumspalais gebouwd. In 1779/80 werd het Redoutenhaus gebouwd op de plaats waar je nu het Nationale Theater ziet, dat in 1791 werd verheven tot het Hoftheater.

Het Wittumspalais werd gebouwd tussen 1767 en 1769 door Jakob Friedrich von Fritsch, op de plek waar eerst een Franciscaans klooster stond. Na de brand in het kasteel woonde de hertogin Anna Amalia vanaf mei 1774 in het paleis tot haar dood in 1807. Hier waren ook de beroemde “Tafelrunden” van het Weimar Musenhof, naast die in de landelijke zomerresidentie Ettersburg of Schloss Tiefurt.

Vanaf 1775 werden de interieurs ontworpen. De plafondschilderingen zijn van Adam Friedrich Oeser. Van 1808 tot 1848 kwam de Weimar Vrijmetselaarsloge Anna Amalia bijeen in het gebouw. Van 1833 tot 1848 waren er sessies van de Landtag in de balzaal. In 1848 werd de bibliotheek van het Lesemuseum verplaatst naar het Wittumspalais. Vanaf 1858 gebruikte de schilder Leopold Graf von Kalckreuth de balzaal als atelier. De schilder Friedrich Preller gebruikte deze kamer tussen 1864 en 1868 voor zijn Ulysses-cyclus.

Eind 19de eeuw is het paleis uitgebreid gerestaureerd. In 1919 nam het Nationaal Museum Goethe het Wittumspalais over.

Meer informatie vind je hier.

Liszt Haus

De groothertogelijke tuinman bouwde dit in 1798/99 als zijn woning en diensthuis. Liszt woonde van 1848 tot 1861 in de Altenburg in Weimar, voordat hij hier ging wonen. In 1869 mocht hij van hofprins Karel Alexander de bovenste etage gebruiken. Per jaar woonde hij een aantal maanden in dit huis en daarnaast in Rome en Boedapest. Zijn etage werd ingericht door de groothertogin, Sophie van Oranje-Nassau.
Na de dood van Liszt in 1886 besloot Karel Alexander dat de bovenste etage een museum moest worden.

In de Tweede Wereldoorlog raakte het huis zwaar beschadigd. In de jaren vijftig werd het gerestaureerd. In juli 2006 werd de verdieping op de begane grond aan de historische woonruimtes toegevoegd. In 2010/2011 volgden nog renovaties van de bovenverdieping, de voorgevel en het dak.

De rondgang door het museum begint op de bovenverdieping. Hier was de muzieksalon van de componist die hier regelmatig zondagmatinees hield. Hier staat ook zijn vleugel die hij kreeg van de pianobouwer Carl Bechstein. Het instrument is al sinds het begin in 1886 onderdeel van het museum. In de werkkamer zie je een grote schrijftafel en een kleine secretaire met erboven een portret van groothertog Karel Alexander.

Verder zie je een eenvoudig ingerichte slaapkamer, een eetkamer en een kamer voor zijn kamerdienaar Fortunato. Op de benedenverdieping zijn vijf kamers. Hier vind je een permanente expositie over zijn leven en werk. Ook is er een audioruimte ingericht waar zijn pianostukken en orgelwerken te horen zijn. Niet ver van het huis in het Park an der Ilm staat een monument van Liszt, gemaakt door de beeldhouwer Hermann Hahn uit wit Carrara-marmer, onthuld in 1902.

Meer informatie vind je hier.

Schillerhaus

De schrijver Friedrich Schiller, auteur van onder andere Wilhelm Tell, was een tijdgenoot en vriend van Goethe. De laatste jaren van zijn leven woonde hij in dit huis, dat als museum is ingericht. Het herenhuis werd gebouwd tussen 1777 en 1802 en Schiller kocht het in 1802. Hij woonde hier met zijn familie tot zijn dood in 1805. In 1847 werd het eigendom van de stad Weimar en begon men er een herdenkingsplaats in te richten.

Tussen 1984-1988 werd het huis ingericht in de stijl van het Schillertijdperk met behulp van originele apparatuur. Op de zolderverdieping zijn de werk-, sociale en receptieruimtes van Schiller te zien, sommige met de oorspronkelijke meubels. De eerste verdieping is het woongedeelte van Charlotte en de kinderen. Op de begane grond zie je de keuken, de bediendekamer en een tentoonstelling over de geschiedenis van het huis en de sociale situatie van Friedrich Schiller.

Meer informatie vind je hier.

Herzogin Anna Amalia Bibliothek

In 1761 liet hertogin Anna Amalia het Grüne Schloss verbouwen tot bibliotheek. Dit zou, onder meer dankzij Goethe, uitgroeien tot één van de belangrijkste boekencollecties van Duitsland. Pronkstuk was de Rokokosaal: duizenden waardevolle boeken, omringd door schilderijen en bustes van bekende Duitsers. Een verwoestende brand in 2004 haalde de wereldpers, maar inmiddels is de schade zo goed mogelijk hersteld. Elke dag mogen er maar een beperkt aantal mensen de Rokokosaal bezoeken, regel dat dus van te voren. Zelf deed ik dat niet en bij aankomst waren er geen kaartjes meer.

Meer informatie vind je hier.

Goethe- en Schillerarchief

Het Goethe- en Schillerarchief is het oudste literaire archief van Duitsland. Hier wordt het werk van schrijvers, geleerden, filosofen, componisten en beeldende kunstenaars bewaard. Omdat hier zoveel belangrijke werken worden bewaard wordt dit gezien als het centraal archief van de Duitstalige literatuur van de 18e en 19e eeuw.

Groothertogin Sophie van Saksen-Weimar-Eisenach liet het archief oprichten om de waardevolle manuscripten van Goethe en Schiller te bewaren. De drie zalen op de eerste verdieping zijn het belangrijkst. In de middelste zaal zijn wisselende tentoonstellingen van originele handschriften uit het archief te zien. De rechter zaal is een leeszaal, en de linkerzaal is voor bijeenkomsten. Ook zijn de tuinen bij het archiefgebouw te bezoeken. Vanaf het terras heb je een mooi uitzicht over het oude centrum van de stad.

Meer informatie vind je hier.

Fürstengruft

Begin 19de eeuw werd dit mausoleum op het Historischen Friedhof gebouwd en werden na elkaar de gebeenten van Schiller, hertog Carl August en Goethe in deze grafkelder bijgezet. De Russisch-orthodoxe grafkapel werd van 1859 tot 1862 door Ferdinand Streichhan, een leerling van Schinkel, voor de schoondochter van Carl August aangebouwd aan de vorstelijke grafkelder. Op het historische gedeelte van het kerkhof zie je nog meer graven van belangrijke personen uit de klassieke en postklassieke periode van Weimar.

Meer informatie vind je hier.

Musea Weimar

Stadtmuseum Weimar

Je vindt het museum in een mooi neoclassicistisch gebouw uit het einde van de 18de eeuw, het Bertuchhaus. Tussen 1780 en 1803 gebouwd voor Friedrich Justin Bertuch, de meest succesvolle ondernemer in Weimar tijdens het Goethe-tijdperk. In de tentoonstelling wordt er verteld over de geschiedenis van de stad vanaf de tijd van Goethe tot het jaar 1989. Op de begane grond zijn er wisselende speciale tentoonstellingen over onderwerpen uit de stedelijke en culturele geschiedenis.

In Weimar werd in 1919 een belangrijk hoofdstuk van de Duitse geschiedenis van de democratie geschreven: van 6 februari tot 21 augustus kwam de constitutionele Duitse Nationale Vergadering bijeen in het Nationaltheater. Op 31 juli 1919 keurde men de eerste Duitse democratische grondwet goed. Een speciale tentoonstelling richt zich op het evenement National Assembly 1919 in Weimar en daarmee op het hoopvolle democratische nieuwe begin na het einde van de Eerste Wereldoorlog.

Meer informatie vind je hier.

Bauhaus-Museum

Het Bauhaus werd in 1919 in Weimar opgericht, en omdat dit in 2019 100 jaar geleden was, opende het nieuwe Bauhaus-museum in april 2019. Daarvoor zat het museum in een ander gebouw meer in het centrum van de stad.

Centraal in de tentoonstelling “Het Bauhaus komt uit Weimar” staan ​​de centrale vragen, ideeën en ontwerpvoorstellen van het Bauhaus en de betekenis ervan voor nu. Het Bauhaus was een experimenteergebied binnen de vrije en toegepaste kunst, design, architectuur en pedagogiek.

De presentatie is gebaseerd op een unieke schatkamer: ’s werelds oudste museumcollectie van Bauhaus-werk, die Walter Gropius al in de jaren 1920 creëerde en die nu is uitgegroeid tot 13.000 objecten. Zoals de beroemde tafellamp van Wilhelm Wagenfeld en Carl Jakob Jucker, de theepot van Marianne Brandt, de lattenstoel van Marcel Breuer, meubels van Ludwig Mies van der Rohe en het werk van Paul Klee, László Moholy-Nagy en Lyonel Feininger.

Meer informatie vind je hier.

De standbeelden van Goethe en Schiller vind je op de Theaterplatz, waar ze uitkijken op een gebouw waar van 1919 tot 1925 de school van het Bauhaus was gevestigd.

Neues Museum Weimar

Dit is een museum over moderne kunst en geschiedenis. Eerst was hier het Nationaal Museum van het Groothertogdom Saksen-Weimar-Eisenach, later kon je hier het werk van 19e-eeuwse Weimarschilders bekijken. In 1920 werd het Groothertogelijk Museum omgedoopt tot Landesmuseum. Tijdens het DDR-tijdperk werd het gebouw een ruïne, en men dacht eraan het te gaan slopen. In 1988 begon men toch aan de renovatie van het vervallen gebouw. In 1999 werd het “nieuwe museum” heropend. Sinds 2004 zijn er speciale tentoonstellingen te zien in het Neues Museum.

Meer informatie vind je hier.

Goethes Wohnhaus/Museum

Johann Wolfgang von Goethe was één van de grootste geesten uit de Duitse cultuurgeschiedenis. Hij schreef onder meer Faust, maar was ook dichter, filosoof, staatsman en wetenschapper. Vanaf 1775 woonde hij in Weimar. Dit huis werd hem geschonken door hertog Karl August. In 1782 verhuisde hij naar dit barokke pand.

In zijn slaapkamer stierf Goethe in de middag van 22 maart 1832 zittend in een stoel. In 1886 werd het geopend als herdenkingsplaats. De woonvertrekken van Goethe en zijn vrouw Christiane, de studeerkamer en de bibliotheek van de dichter, de receptie- en kunstverzamelkamers en de huistuin zijn te bezoeken.

Bijna alle vertrekken, waaronder de werkkamer en de bibliotheek, zijn nog in originele staat, zodat je zelf kunt ervaren hoe de dichter leefde en werkte, en welke kunstwerken, boeken en natuurwetenschappelijke objecten hij verzamelde tijdens zijn reizen. In het museumgedeelte leer je meer over Goethe en zijn plek in het Duitsland van rond 1800.

Meer informatie vind je hier.

Weimar Haus

Belevenismuseum door de geschiedenis van Weimar. Het Weimar Haus is een particulier museum over de geschiedenis van de stad vanaf de prehistorie tot Napoleon. De individuele tijdperken worden gepresenteerd in diorama’s met wassen beelden, uitgebreide lichtinstallaties en passend achtergrondgeluid.

De geschiedenis wordt mede verteld door de beelden en door een presentator achter de schermen. Je staat in een donkere, afgesloten ruimte tijdens het verhaal en daarna gaan de deuren open zodat je naar de volgende ruimte kunt lopen. Aan bod komen bijvoorbeeld de eerste bewoners, de middeleeuwen, Napoleon, Goethe en Bach. Het museum bevindt zich in de Schillerstraße.

Meer informatie vind je hier.

Kerken Weimar

Jakobuskerk

De Jakobuskerk is gebouwd in de barokstijl. In deze kerk trouwde Johann Wolfgang von Goethe met Christiane Vulpius en op het kerkhof vind je de graven van Lucas Cranach en Friedrich von Schiller. De kerk ligt aan de pelgrimsroute naar Santiago de Compostella. Het oorspronkelijke gebouw stond al in 1168 op de Jakobsheuvel (vernoemd naar de apostel).

Nadat Weimar in de 13e eeuw stadsmuren kreeg, kwam het kerkgebouw buiten de muren te liggen. In 1712 werd de oude kerk gesloopt en een jaar later werd op dezelfde plaats een nieuwe kerk in barokke stijl gebouwd. Na de brand van het Stadsslot van Weimar werd de kerk in 1774 een hofkerk.

In de muren van de kerk zie je een steen die verwijst naar de inzegening van de eerste kapel in het jaar 1168. Het interieur is in classicistische stijl. Boven het altaar zie je een beeld van een zegenende Christus. Het lijkt Romeins door de kleding en houding. Tijdens renovatiewerkzaamheden ontdekte men in 2007 onder de vloer een mooie grafzerk van de in de Dertigjarige Oorlog neergeschoten Hans Melchior Marschall. De zerk ligt nog altijd op zijn plaats en is door een glasplaat in de vloer te bezichtigen. Van de Engelse schilder Charles Gore is een sarcofaag te zien. In de toren hangen drie klokken. De oudste klok is uit 1621.

Herderplatz/Stadtkirche St. Peter und Paul/Herderkirche

Deze stadskerk uit circa 1500 wordt ook wel Herderkirche genoemd, omdat de predikant, theoloog, dichter en filosoof Johann Gottfried von Herder, een vriend van Goethe, hier heeft gewerkt en op het kerkhof begraven ligt. Er staat een standbeeld van hem aan de zijkant van de kerk. Het altaarschilderij van de bekende schilder Lucas Cranach de Oude, dat na zijn dood in 1553 is afgemaakt door zijn zoon, is prachtig.

Aan de bruisende Markt vind je het neogotische Rathaus en het renaissancistische Cranachhaus, waar de schilder zijn atelier had (niet open voor publiek). Het historische, maar vaak verbouwde Hotel Elephant is één van de meest beroemde en luxueuze accommodaties van Duitsland.

Park an der Ilm

Het Ilmpark is het grootste en bekendste landschapspark in Weimar. Het is nauwelijks veranderd sinds de bouw in de 18e eeuw waardoor het één van de best bewaarde parken van het classicisme en de romantiek is. Typerend zijn de visuele assen, de mooie bruggen over het riviertje de Ilm en de waardevolle boompopulatie, waarvan sommige uit het buitenland komen. Het park loopt vanaf het stadspaleis in het noorden tot aan de wijk Oberweimar in het zuiden.

Het begon ooit met aanleg van de kasteeltuinen zoals de Baumgarten rond 1370 tot zijn ondergang in 1613 en de zogenaamde “Welsche Garten”, een barokke tuin die daarna kwam. Deze tuinen waren niet alleen parken, maar ook moestuinen. Het ontwerp van het park begon in 1776 onder de invloed van Johann Wolfgang Goethe in de stijl van een sentimentele Engelse landschapstuin. De voormalige pleziertuin, die in barokstijl was aangelegd, werd volledig veranderd.

De rotstrap is één van de oudst bewaard gebleven delen van het park. Naast de rotstrap is de Borkenhäuschen, een toevluchtsoord voor Karl August, het oudst bewaarde deel van het park. Dit is het enige overgebleven deel van de zogenaamde Luisenklosters, waar voorheen de oude kruittoren stond. Het diende als een soort theaterachtergrond. In het voorjaar van 1776 kocht Goethe ook het naar hem genoemde tuinhuis op de oostelijke helling van het park, dat mogelijk een wijnbouwershuis was.

Meer informatie vind je hier.

Gartenhaus van Goethe

Het Gartenhaus van Goethe en het Romeinse Huis aan de overkant van de Ilm behoren tot de meest bezochte attracties in Weimar.
Het tuinhuis van Goethe was een woon- en werkplaats van Johann Wolfgang von Goethe. Het huis is mogelijk een wijnbouwershuis uit de 16e eeuw. In zijn tijd was de helling meer een boomgaard of moestuin. Goethe werkte zelf met grote toewijding aan de renovatie van de tuin en maakte het huis weer bewoonbaar.

In 1777 installeerde hij een houten altaar aan de zuidkant van het huis, dat tijdens de Italiaanse reis verviel en later werd verwijderd. Bij het tuinhuis is de “steen van geluk “. Omdat het kleine en bescheiden ingerichte huis op de lange termijn niet voldeed aan de eisen, het kantoor en de sociale relaties met Goethe, maar ook zijn bibliotheek en zijn collecties niet langer konden opnemen, verhuisde hij in 1782 in de stad, in het huis op Frauenplan. Maar het tuinhuis bleef zijn favoriete woning, die hij gebruikte en opnieuw en opnieuw bezocht, voor de laatste keer op 20 februari 1832.

In het zomerhuis werkte Goethe aan centrale werken. Tegenwoordig is het tuinhuis ingericht als museum. De ingang bevindt zich nog steeds in het trappenhuis, waar de kassa en een kleine museumwinkel zijn gevestigd. Van daaruit kom je in een grotere kamer, die Goethe zijn “Erdsälgen” noemde en als eetkamer gebruikte. De eiken tafels staan ​​er vandaag nog en de twee bruin geschilderde minerale kasten maakten al deel uit van de eerste inrichting van Goethe.

De twee grote kaarten van Rome op de tegenoverliggende muren dienden Goethe sinds 1829 om zijn reis naar Rome te herinneren. In de keuken zie je originele kachel, open haard en gootsteen. Bestek en serviesgoed komen uit de tijd van Goethe, maar niet uit zijn bezit. De trap leidt naar een voorkamer, waar je borstbeelden van hertogin Anna Amalia, hertog Carl August en een silhouet van zijn vrouw Luise kunt zien. De Altanzimmer tegenover de trap werd gebruikt als salon en ontvangstruimte.

In de studeerkamer zie je de lessenaar met stoel en de open haard. Je ziet tekeningen van Goethe: Christiane Vulpius, slapend op de bank, dampende valleien in de buurt van Ilmenau, Luisenkloster. Naast de studeerkamer zie je de bibliotheek. De koffer en het bureau in Weense stijl maken nog steeds deel uit van de originele meubels uit de jaren 1776 tot 1782. De tweede hoekkamer was de slaapkamer van Goethe. De eenvoudig te monteren reiswieg moest Goethe beschermen tegen ongedierte in gastbedden.

Meer informatie vind je hier.

Het Romeinse huis

Het werd gebouwd tussen 1791 en 1798 als een zomerhuis voor de toenmalige hertog Carl August en is in classicistische stijl. De Romeinse tempel is duidelijk een voorbeeld geweest. Goethe was op Italiaanse reis geweest. Vanwege de hoge ligging biedt het een weids uitzicht. Na de dood van Carl August in 1828 werd het tuinhuis slechts zelden bewoond. Vanaf 1844 werd het huis overgelaten aan de Groothertog Carl Alexander. Het is nu een museum met een permanente tentoonstelling over de geschiedenis van het park.

Meer informatie vind je hier.

---